Οι βιταμίνες είναι απαραίτητες για την σωστή λειτουργία του οργανισμού μας καθώς συμβάλλουν σε σημαντικές διαδικασίες οι οποίες είναι αλληλένδετες μεταξύ τους. Αυτές είναι: της παραγωγής και χρήσης ενέργειας, διατροφής, πέψης, απορρόφησης, αποβολής, αναπνοής, κυκλοφορίας και ρύθμισης της θερμοκρασίας. Η διαφορά τους με τις πρωτεΐνες είναι ότι δεν αποδίδουν ενέργεια και δεν αποτελούν πηγές ενέργειας αλλά είναι μεμονωμένα μόρια που περιέχονται σε όλα τα τρόφιμα.
Ιδιότητες & Οφέλη βιταμίνης Β12
Μία από τις σημαντικότερες βιταμίνες του συμπλέγματος Β που είναι απαραίτητη για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού μας και γενικότερα της υγείας μας είναι η βιταμίνη Β12, γνωστή και ως κοβαλαμίνη. Έχει πολλές σημαντικές ιδιότητες και λειτουργίες, ορισμένες από τις κύριες ιδιότητες της βιταμίνης Β12 αφορούν:
- Στην παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων.
- Στην διατήρηση & βέλτιστη λειτουργία του νευρικού συστήματος, όπως η βελτίωση μνήμης.
- Στην μεταβολική λειτουργία του οργανισμού: συμμετέχει στο μεταβολισμό των λιπιδίων, των υδατανθράκων και των πρωτεϊνών, απορροφώντας και αξιοποιώντας στο έπακρο τις ποσότητες που προσλαμβάνονται παρέχοντας ενέργεια στον οργανισμό.
- Στον σχηματισμό του γενετικού υλικού DNA και του RNA.
- Στη συνεργασία με άλλες βιταμίνες του συμπλέγματος Β: όπως το φυλλικό οξύ και η βιταμίνη Β6.
- Σε ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα: Συμμετέχει στην παραγωγή λευκοκυττάρων, τα οποία βοηθούν στην καταπολέμηση λοιμώξεων και άλλων παθήσεων.
- Στη ψυχολογική υγεία: Η βιταμίνη Β12 συμβάλλει στη σταθερότητα της διάθεσης και μπορεί να επηρεάσει θετικά την ψυχολογική υγεία.
- Βελτιώνει την υφή του δέρματος, και της επιδερμίδας όπως επίσης και την όψη νυχιών και μαλλιών.
- Στην ανάπλαση των μυών επιτρέποντας την αποτελεσματική παραγωγή γενετικού ιστού και την αντικατάσταση του φθαρμένου ή νεκρού ιστού.
- Στη μείωση κινδύνου καρδιαγγειακών νοσημάτων και εμφάνισης αναιμίας.
Η βιταμίνη B12 είναι απαραίτητη για την ευεξία και την υγεία και είναι απαραίτητη για την ενεργοποίηση του φυλλικού οξέος. Η έλλειψη της μπορεί να οδηγήσει σε διάφορα προβλήματα, όπως νευροψυχιατρικές διαταραχές, πτώση του αιματοκρίτη, κόπωση, απώλεια βάρους, δυσκοιλιότητα, ανορεξία και επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξη του εμβρύου κατά την εγκυμοσύνη.
Φυσιολογικές τιμές
Οι ενήλικες έχουν συνήθως αποθηκευμένη βιταμίνη Β12 στο σώμα τους καλύπτοντας ανάγκες για περισσότερα από τρία έτη.
Ο μέσος όρος αναφοράς για τα επίπεδα βιταμίνης Β12 στο αίμα κυμαίνεται μεταξύ:
- 200 – 900 (pg/mL).
- Επισημαίνεται πως περίπου το 10-30% των ενηλίκων έχουν έλλειψη βιταμίνης Β12 ή αναιμία με τιμές <150 pg/mL.
- Σε περιόδους εγκυμοσύνης οι τιμές κυμαίνονται μεταξύ 2.6 mcg/ημέρα και σε θηλασμού 2,8 mcg/ημέρα.
- Το χαμηλότερο ασφαλές όριο έχει οριστεί στα 500 pg/mL.
Ποιες τροφές περιέχουν βιταμίνη Β12
Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως η βιταμίνη Β12 είναι υδατοδιαλυτή, και ο οργανισμός μας δεν την αποθηκεύει σε μεγάλες ποσότητες. Για αυτό, είναι απαραίτητο να την λαμβάνουμε τακτικά μέσω της διατροφής ή συμπληρωμάτων, ιδιαίτερα εάν δεν καταναλώνουμε επαρκή ποσότητα μέσω της τροφής. Μερικά παραδείγματα αφορούν:
- τους χορτοφάγους, οι οποίοι θα πρέπει να επιλέγουν εμπλουτισμένα τρόφιμα ή συμπληρώματα βιταμίνης Β12 για να καλύψουν τις ανάγκες τους.
- σε περιπτώσεις που υπάρχουν κάποιες παθήσεις που επηρεάζουν την απορρόφηση της βιταμίνης από το εντερικό μας σύστημα.
Η λήψη υψηλότερων ποσοτήτων από τις συνιστάμενες δόσεις συνήθως δεν είναι επιβλαβής για την υγεία.
Οι πηγές της βιταμίνης Β12 περιλαμβάνουν:
- Κρέας: μοσχάρι, χοιρινό, αρνί και κοτόπουλο.
- Ψάρι και θαλασσινά: σολωμός, τόνος, σαρδέλα, μπακαλιάρος, μύδια, καραβίδες κ.α.
- Κατεψυγμένα θαλασσινά: καβούρι, αστακός, γαρίδες κ.α.
- Αυγά: η βιταμίνη Β12 περιέχεται στον κρόκο του αυγού.
- Γαλακτοκομικά προϊόντα: γάλα, γιαούρτι, τυριά κ.λπ. παρέχουν βιταμίνη Β12, ειδικά εάν είναι εμπλουτισμένα.
- Εμπλουτισμένα δημητριακά.
- Σόγια και συναφή προϊόντα: Ορισμένες τροφές βασισμένες στη σόγια, τοφού και το γάλα σόγιας, περιέχουν μικρές ποσότητες βιταμίνης Β12.
- Υγρά εμπλουτισμένα με βιταμίνη Β12: όπως χυμοί και ροφήματα.
Παρενέργειες βιταμίνης Β12
Η βιταμίνη Β12 συνήθως θεωρείται ασφαλής και δεν έχει γνωστές σημαντικές παρενέργειες όταν λαμβάνεται με τις συνιστάμενες δοσολογίες. Ωστόσο, όπως και με οποιοδήποτε συμπλήρωμα ή φάρμακο, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να παρουσιαστούν ορισμένα συμπτώματα ή ανεπιθύμητες αντιδράσεις. Ορισμένες από αυτές τις πιθανές παρενέργειες είναι:
Αλλεργικές αντιδράσεις
Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να υπάρξουν αλλεργικές αντιδράσεις στη βιταμίνη Β12 και τα συμπτώματα που συνοδεύονται είναι:
- Δερματικά εξανθήματα
- Ακμή
- Κνησμός
- Αναπνευστική δυσκολία
- Αρρυθμίες
- Υπέρταση
- Άγχος & Ευερεθιστότητα
- Διάρροια
- Ναυτία & Εμετός
- Κεφαλαλγίες
Σημείωση: Αν αντιμετωπίζετε οποιαδήποτε ανησυχία ή αν τα συμπτώματά σας επιδεινώνονται, συνιστούμε να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία υγείας ή γιατρό για περαιτέρω αξιολόγηση και συμβουλές.
Έλλειψη βιταμίνης Β12 & Συμπτώματα
Η έλλειψη της βιταμίνης Β12, γνωστή και ως ανεπάρκεια Β12, είναι μια κατάσταση που προκαλείται από την έλλειψη της βιταμίνης Β12 στον οργανισμό.
Οι κύριες αιτίες έλλειψης βιταμίνης Β12 περιλαμβάνουν:
- Διατροφικές αιτίες: Η βιταμίνη Β12 βρίσκεται κυρίως σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης, όπως κρέας, ψάρια, αυγά, γαλακτοκομικά προϊόντα. Άτομα που ακολουθούν υπερβολικά περιοριστικές δίαιτες (όπως οι χορτοφάγοι ή οι vegan) μπορεί να είναι ευάλωτα στην έλλειψη αυτή.
- Σύνδρομο δυσαπορρόφησης : Ορισμένες καταστάσεις υγείας, όπως η ατροφία του στομάχου, οι παθήσεις του εντέρου, η κοιλιοκάκη και η ασθένεια Crohn, μπορεί να επηρεάσουν την απορρόφηση της βιταμίνης από τον εντερικό σωλήνα.
- Απώλεια βιταμίνης Β12 από το σώμα: Ορισμένες παθήσεις, όπως οι χρόνιες νεφρικές νόσοι, διαταραχές ανοσοποιητικού (ερυθηματώδης λύκος) μπορεί να οδηγήσουν στην απώλεια βιταμίνης Β12 από το σώμα.
- Πεπτικές διαταραχές.
- Αυξημένο όριο ηλικίας (>50 ετών).
- Χρήση αλκοόλ.
- Κακοήθη αναιμία.
- Χρήση φαρμάκων: Ορισμένα φάρμακα, όπως ορισμένα αντιεπιληπτικά και αντιβιοτικά μπορεί να επηρεάσουν την απορρόφηση της βιταμίνης Β12.
Τα συμπτώματα έλλειψης βιταμίνης Β12 μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Κόπωση και αδυναμία: Είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα έλλειψης βιταμίνης Β12. Οι πάσχοντες αισθάνονται συχνά εξάντληση, κούραση και αδυναμία.
- Διαταραχές του νευρικού συστήματος: Η βιταμίνη Β12 είναι σημαντική για την υγεία του νευρικού συστήματος. Η έλλειψη της μπορεί να προκαλέσει μυϊκή αδυναμία, μείωση αίσθησης γενικά, μυϊκούς σπασμούς, μουδιάσματα και μυρμήγκιασμα.
- Δυσκολία συγκέντρωσης, προβλήματα μνήμης και ισορροπίας: Άνθρωποι με έλλειψη βιταμίνης Β12 μπορεί να βιώνουν δυσκολία στη συγκέντρωση και να έχουν προβλήματα μνήμης.
- Διαταραχές στο δέρμα: Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να αναπτύξουν δερματικά προβλήματα όπως ξηρότητα, κνησμό, έκζεμα, ή δυσκολία στον επούλωση των πληγών.
- Αναιμία: Η βιταμίνη Β12 συμμετέχει στην παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων, και η έλλειψή της μπορεί να προκαλέσει αναιμία και υψηλή ποσότητα σιδήρου.
- Σε ορισμένες περιπτώσεις, η έλλειψη βιταμίνης Β12 μπορεί να προκαλέσει αυξημένη ευαισθησία στο κρύο.
- Γλωσσίτιδα, ξηροστομία, άφτρες στο στόμα.
- Σε βρέφη, η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 περιλαμβάνει καθυστέρηση ομαλής ανάπτυξης και επίτευξης χαρακτηριστικών αναπτυξιακών ορόσημων όπως επίσης και εκδήλωση μεγαλοβλαστικής αναιμίας.
Εάν υποψιάζεστε ότι αντιμετωπίζετε έλλειψη βιταμίνης Β12 ή αν αντιμετωπίζετε τα παραπάνω συμπτώματα, συστήνεται να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για έλεγχο και διάγνωση. Εάν πράγματι διαπιστωθεί έλλειψη βιταμίνης Β12, ο γιατρός σας θα μπορέσει να σας προτείνει την κατάλληλη θεραπεία, συμπεριλαμβανομένων συμπληρωμάτων βιταμίνης Β12 ή διατροφικών αλλαγών.
Υπερβολική βιταμίνη Β12
Υπερβολικές ποσότητες βιταμίνης Β12 μπορεί να επηρεάσουν την υγεία μας. Όπως έχουμε αναφέρει, η βιταμίνη Β12 είναι υδατοδιαλυτή βιταμίνη, επομένως υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν αποθηκεύεται στον οργανισμό, αλλά η περίσσεια συνήθως αποβάλλεται χωρίς περαιτέρω επιπλοκές μέσω των ούρων.
Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, ειδικά όταν πρόκειται για άτομα που έχουν προβλήματα στα νεφρά, μπορεί να εκδηλώσουν προβλήματα στην εξάλειψή τους.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, μια περίσσεια βιταμίνης Β12 μπορεί να παραχθεί στον οργανισμό και να οδηγήσει σε ορισμένα προβλήματα υγείας.
Η κύρια αιτία της περίσσειας βιταμίνης Β12 είναι η μεγαλύτερη πρόσληψη από τη συνιστάμενη δόση.
Ως αποτέλεσμα, το σώμα μας δεν είναι σε θέση να αποβάλει επαρκώς την περίσσεια βιταμίνης Β12 και είναι πιθανό να εμφανιστούν προβλήματα όπως τα ακόλουθα:
- Ανακοπή
- Ηπατική και νεφρική ανεπάρκεια
- Σχηματισμός θρόμβων αίματος
- Προβλήματα όρασης
- Αλλεργικές αντιδράσεις
- Δερματικές αλλαγές
Είναι σημαντικό να λαμβάνετε τη βιταμίνη Β12 σύμφωνα με τις συνιστώμενες δοσολογίες. Αν υποψιάζεστε ότι έχετε πάρει υπερβολικές ποσότητες βιταμίνης Β12 ή αντιμετωπίζετε οποιαδήποτε ανεπιθύμητη αντίδραση, επικοινωνήστε με τον επαγγελματία υγείας σας για να σας κατευθύνει περαιτέρω. Συνήθως, η κατάλληλη δόση βιταμίνης Β12 είναι ασφαλής και δεν προκαλεί ανεπιθύμητες επιπτώσεις, εκτός αν υπάρχει ιατρική ανάγκη για υπερβολική κατανάλωση βιταμίνης Β12, όπως σε ορισμένες ιατρικές καταστάσεις.
Οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν κείμενο έχουν καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως ιατρικές συμβουλές. Αποκλειστικός υπεύθυνος για την ορθή και ολοκληρωμένη ενημέρωση, διάγνωση και πιθανή θεραπεία σε οποιοδήποτε θέμα υγείας αντιμετωπίζετε, είναι ο εξειδικευμένος πάροχος υγείας σας, στον οποίο θα πρέπει να απευθύνεστε σε κάθε περίπτωση.