Η κοιλιοκάκη είναι μια μακροχρόνια, μη μεταδοτική, αυτοάνοση πάθηση που επηρεάζει το λεπτό έντερο και προκαλείται από την ευαισθησία στη γλουτένη. Αυτή η κατάσταση χαρακτηρίζεται από ζημιά στο εσωτερικό τοίχωμα του λεπτού εντέρου που οδηγεί σε δυσαπορρόφηση των θρεπτικών συστατικών και προκαλεί σοβαρά συμπτώματα. Παλαιότερα, θεωρούνταν σπάνια στα παιδιά, αλλά σήμερα εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες, κυρίως όμως σε γενετικά προδιατεθειμένα άτομα (περίπου 1% του παγκόσμιου πληθυσμού) με πολλαπλές επιπλοκές. Αποτελεί περισσότερο μια πολύπλευρη συστηματική νόσο παρά μια απλή πεπτική διαταραχή. Η διάγνωση της κοιλιοκάκης γίνεται όλο και πιο συχνά σε ηλικιωμένους ασθενείς, αφού σύμφωνα με έρευνες παραμένει αδιάγνωστη για πολλά χρόνια. Επισημαίνεται πως το 20% των ατόμων που διαγιγνώσκονται με τη συγκεκριμένη πάθηση είναι άνω των 60 ετών.
Συμπτώματα
Η κοιλιοκάκη μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορα συμπτώματα, τα οποία ποικίλλουν σε σοβαρότητα από άτομο σε άτομο.
Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Πεπτικά προβλήματα:
- Χρόνια διάρροια
- Δυσκοιλιότητα
- Φούσκωμα
- Αέρια
- Πόνος στην κοιλιά
- Ναυτία και έμετος
- Προβλήματα ανάπτυξης και απώλειας βάρους:
- Απώλεια βάρους
- Καθυστερημένη ανάπτυξη στα παιδιά
- Αδυναμία
- Κόπωση
- Παθήσεις που εμφανίζονται ως επακόλουθο:
- Σιδηροπενική αναιμία
- Οστεοπόρωση
- Αιμορραγία ούλων
- Ερπητοειδής δερματίτιδα (εξάνθημα στο δέρμα)
- Νευρολογικά προβλήματα, όπως μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα χέρια και τα πόδια
- Αυτοάνοσες θυρεοειδικές διαταραχές
- Κατάθλιψη και άγχος
Διάγνωση
Η διάγνωση της κοιλιοκάκης γίνεται μέσω μιας συνδυαστικής διαδικασίας που περιλαμβάνει κλινική εξέταση, αξιολόγηση των συμπτωμάτων και πιθανώς κάποιες εργαστηριακές εξετάσεις.
Πιο συγκεκριμένα τα βήματα είναι τα εξής:
- Ιστορικό Ασθενείας: Ο ιατρός θα ρωτήσει τον ασθενή σχετικά με τα συμπτώματα που αντιμετωπίζει, τη συχνότητα και τη διάρκειά τους.
- Ιατρική Εξέταση: Ο ιατρός θα εξετάσει τον ασθενή για τυχόν σημάδια κοιλιοκάκης, όπως διατεταμένο και ευαίσθητο κοιλιακό περιτόναιο.
- Εργαστηριακές Εξετάσεις: Ανάλογα με τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων, θα προταθούν διάφορες εξετάσεις, συμπεριλαμβανομένων:
- αιματολογικών εξετάσεων για να εκτιμηθεί η λευκοκυτταρική μέτρηση και η κατάσταση των φλεγμονών,
- απεικονιστικών εξετάσεων, όπως ακτινογραφία, υπέρηχος και αξονική τομογραφία (CT) για να εξεταστεί αναλυτικότερα η κοιλιοκάκη και να αποκλειστούν άλλες πιθανές αιτίες του πόνου.
- Εκτίμηση Διαγνωστικής Διαδικασίας: Με βάση όλα αποτελέσματα από την κλινική εξέταση και τις εργαστηριακές εξετάσεις, ο ιατρός θα καταλήξει σε μια διάγνωση.
- Βιοψία λεπτού εντέρου: Σε περιπτώσεις που οι εξετάσεις αίματος υποδηλώνουν κοιλιοκάκη, ο ιατρός μπορεί να συστήσει βιοψία λεπτού εντέρου. Κατά τη διάρκεια της βιοψίας, λαμβάνεται ένα μικρό δείγμα ιστού από το λεπτό έντερο για να εξεταστεί στο μικροσκόπιο. Είναι η πιο αξιόπιστη εξέταση για τη διάγνωση της κοιλιοκάκης.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η κοιλιοκάκη μπορεί να εξελιχθεί σε μια σοβαρή κατάσταση που απαιτεί άμεση ιατρική προσοχή, ειδικά εάν υπάρχουν ενδείξεις ότι έχει προκαλέσει επιπλοκές, όπως έντονος πόνος, πυρετός, έμετος ή ανίατη έλλειψη ενδιαφέροντος για τροφή. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η άμεση αναζήτηση ιατρικής βοήθειας είναι ζωτικής σημασίας.
Θεραπεία & Διατροφή
Η θεραπεία της κοιλιοκάκης εξαρτάται από τη σοβαρότητα της κατάστασης και την ύπαρξη ενδεχόμενων επιπλοκών.
Προτείνονται γενικά οι παρακάτω ενέργειες:
- Νηστεία και Ενυδάτωση: Στις περισσότερες περιπτώσεις κοιλιοκάκης, η θεραπεία ξεκινά με νηστεία για να δώσει ηρεμία στο πεπτικό σύστημα. Συνήθως, δίνονται υγρά όπως νερό, ηλεκτρολύτες και άλλες θρεπτικές ουσίες για να αποφευχθεί η αφυδάτωση.
- Μικρότερα γεύματα: Αντί για μεγάλα γεύματα, συστήνονται μικρότερα και πιο συχνά, για να μειωθεί η πίεση στο στομάχι.
- Αποφυγή καπνίσματος: Το κάπνισμα μπορεί να επιδεινώσει την κοιλιοκάκη.
- Μείωση καφεΐνης: Ορισμένοι άνθρωποι βρίσκουν ότι η καφεΐνη μπορεί να επιδεινώσει τη δυσπεψία.
- Φαρμακευτική Αγωγή: Οι ιατροί μπορεί να συνταγογραφήσουν φάρμακα ανάλογα με την κατάσταση. Συνήθως χορηγούνται αντιβιοτικά (εάν η κοιλιοκάκη οφείλεται σε μια βακτηριακή λοίμωξη), αντιφλεγμονώδη και άλλα φάρμακα για τη διαχείριση του πόνου.
- Χειρουργική Επέμβαση: Σε περιπτώσεις σοβαρής κοιλιοκάκης ή όταν υπάρχουν επιπλοκές όπως περιτονίτιδα ή πέριξ εντοπισμός αποστήματος, ενδέχεται να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση.
Μετά την ανακούφιση των συμπτωμάτων, η διατροφή ενδέχεται να πρέπει να προσαρμοστεί για να αποφευχθεί η επανάληψη της κοιλιοκάκης.
Η αποφυγή της γλουτένης είναι κομβική για την κοιλιοκάκη. Την συναντάμε στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη καθώς και σε πολλά συστατικά τροφίμων.
Κάποια τρόφιμα που συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της κοιλιοκάκης είναι:
- Ρύζι
- Καλαμπόκι
- Κινόα
- Φακές
- Φρούτα και λαχανικά
- Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα
- Κρέας, ψάρι και πουλερικά
- Αβγά
Ίσως χρειαστούν συμπληρώματα διατροφής για την αντιμετώπιση τυχόν ελλείψεων θρεπτικών συστατικών, όπως:
- Σίδηρος
- Βιταμίνη B12
- Φολικό οξύ
- Ασβέστιο
- Βιταμίνη D
Ο ιατρός ή ο διατροφολόγος είναι ο πλέον κατάλληλος για να δώσει οδηγίες σχετικά με τις αλλαγές στην διατροφή της εκάστοτε περίπτωσης. Κρίνεται πολύ σημαντικό πριν προχωρήσετε σε οποιοδήποτε βήμα να συζητήσετε με τον ιατρό σας τις καλύτερες επιλογές αντιμετώπισης, καθώς η κατάσταση του κάθε ασθενή μπορεί να απαιτεί εξατομικευμένη προσέγγιση.
Οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν κείμενο έχουν καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως ιατρικές συμβουλές. Ο εξειδικευμένος πάροχος υγείας σας είναι ο αποκλειστικός υπεύθυνος για την ορθή και ολοκληρωμένη ενημέρωση, τη διάγνωση και τον καθορισμό της πιθανής θεραπείας, σε οποιοδήποτε θέμα υγείας αντιμετωπίζετε και στον οποίο θα πρέπει να απευθύνεστε σε κάθε περίπτωση.
