Η ηπατίτιδα είναι μια ασθένεια που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή του ήπατος, η οποία προκαλεί πόνο, ερυθρότητα και οίδημα. Το ήπαρ είναι ένα σημαντικό όργανο στο σώμα, που βοηθά στη διάσπαση των τροφίμων, στην αποβολή των τοξινών και στην παραγωγή πρωτεϊνών. Η χρόνια ιογενής ηπατίτιδα, κυρίως προκαλούμενη από τους ιούς ηπατίτιδας B και C, αποτελεί την πιο συχνή μορφή της νόσου. Ορισμένοι άλλοι ιοί, όπως οι ιοί ηπατίτιδας Α και D, καθώς και άλλοι ιοί που δεν επιδρούν αποκλειστικά στο ήπαρ, μπορεί επίσης να προκαλέσουν ηπατίτιδα. Η φλεγμονή αυτή συμβαίνει όταν τα κύτταρα του ήπατος ερεθίζονται ή καταστρέφονται.
Η ηπατίτιδα ταξινομείται σε δύο κύριους τύπους:
- Οξεία ηπατίτιδα: βραχυπρόθεσμη ασθένεια που διαρκεί συνήθως λιγότερο από έξι μήνες.
- Χρόνια ηπατίτιδα: μακροπρόθεσμη ασθένεια που διαρκεί περισσότερο από έξι μήνες.
Οι κύριοι ιοί της ηπατίτιδας είναι πέντε, οι A, B, C, D και E, ανήκουν σε διαφορετικές οικογένειες και έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά.
- Ιός της ηπατίτιδας Α (HAV)
Ο ιός της ηπατίτιδας Α είναι ένας RNA ιός που μεταδίδεται μέσω της κατανάλωσης μολυσμένων τροφίμων ή νερού. Η ηπατίτιδα Α χαρακτηρίζεται ως αυτοπεριοριζόμενη νόσος, είναι συνήθως οξεία και σπάνια καταλήγει σε χρόνια πάθηση.
- Ιός της ηπατίτιδας Β (HBV)
Ο ιός της ηπατίτιδας Β είναι ένας DNA ιός που μεταδίδεται μέσω του αίματος, των σωματικών υγρών και της σεξουαλικής επαφής. Η ηπατίτιδα Β μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια, και να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές.
- Ιός της ηπατίτιδας C (HCV)
Ο ιός της ηπατίτιδας C είναι ένας RNA ιός που μεταδίδεται μέσω του αίματος, των σωματικών υγρών και της σεξουαλικής επαφής. Επίσης αποτελεί μια σοβαρή ασθένεια και μπορεί να εξελιχθεί σε χρόνια μορφή.
- Ιός της ηπατίτιδας D (HDV)
Ο ιός της ηπατίτιδας D είναι ένας RNA ιός που μπορεί να μολύνει μόνο άτομα που έχουν ήδη μολυνθεί από τον ιό της ηπατίτιδας Β. Πιο συγκεκριμένα η μετάδοση συνήθως συμβαίνει μέσω μολυσμένου αίματος και άλλων βιολογικών υγρών.
- Ιός της ηπατίτιδας E (HEV)
Ο ιός της ηπατίτιδας E είναι ένας RNA ιός που μεταδίδεται μέσω της κατανάλωσης μολυσμένου νερού. Η ηπατίτιδα E είναι συνήθως οξεία και αυτοπεριοριζόμενη νόσος αλλά μπορεί να είναι επικίνδυνη σε εγκύους γυναίκες.
Οι ηπατίτιδες B, C, D αποτελούν σοβαρές ασθένειες που μπορεί να οδηγήσουν σε κίρρωση και καρκίνο του ήπατος.
Αίτια
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν ηπατίτιδα, συμπεριλαμβανομένων των παρακάτω:
- Ιοί: Οι ιοί της ηπατίτιδας A, B, C, D και E είναι οι πιο συχνοί τύποι ηπατίτιδας.
- Γενετικά Αίτια: Γενετικές ανωμαλίες, λοιμώξεις ή παθήσεις όπως η έλλειψη α1-αντιθρυψίνης ή η νόσος του Wilson.
- Αλκοόλ: Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει αλκοολική ηπατίτιδα.
- Φάρμακα: Μερικά φάρμακα, συμβάλουν στην εμφάνιση της ηπατίτιδας.
- Αυτοάνοση ηπατίτιδα.
- Μη αλκοολική λιπώδης νόσος ήπατος (NAFLD): Η NAFLD είναι μια κατάσταση στην οποία το συκώτι συσσωρεύει λίπος.
- Ισχαιμική Ηπατίτιδα: Μπορεί να προκληθεί λόγω καρδιακής ανεπάρκειας, σοκ/σήψης ή αγγειακής ανεπάρκειας.
- Άλλα Αίτια: Τοξόπλασμα, ερυθρά, σύφιλη, κυτταρομεγαλοϊός και διάφορα μεταβολικά νοσήματα μπορεί να προκαλέσουν ηπατίτιδα σε νεογνά.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της ηπατίτιδας ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο και τη σοβαρότητα της νόσου. Τα πιο κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Κόπωση
- Απώλεια Όρεξης
- Ναυτία & Έμετο
- Πόνο στο στομάχι
- Ίκτερο
- Σκουρόχρωμα Ούρα
- Ανοιχτόχρωμα Κόπρανα
Άλλα πιθανά συμπτώματα που είναι πιο γενικευμένα είναι:
- Πυρετός
- Μυϊκοί Πόνοι
- Κεφαλαλγία
- Αρθραλγίες
- Αίσθημα Αδιαθεσίας
- Απώλεια Βάρους
Τα συμπτώματα της ηπατίτιδας συνήθως εμφανίζονται 2-6 εβδομάδες μετά την έκθεση στον ιό. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα συμπτώματα μπορεί να μην εμφανιστούν για μήνες ή ακόμη και χρόνια.
Παρότι οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν από την υπατίτιδα, εξακολουθεί να αποτελεί έναν πολύ σοβαρό κίνδυνο για την υγεία καθώς προκαλεί και επιπλοκές όπως:
- Καταστροφή ιστών του ήπατος
- Ηπατική ανεπάρκεια
- Αποδυνάμωση ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού
- Καρκίνος του ήπατος
Η πρόληψη, η έγκαιρη διάγνωση και η αντιμετώπιση αποτελούν κρίσιμα στοιχεία για την αντιμετώπιση αυτού του σοβαρού υγειονομικού κινδύνου.
Διάγνωση
Η διάγνωση της ηπατίτιδας συνήθως γίνεται με βάση τη συλλογή ιατρικού ιστορικού, των συμπτωμάτων, και διαφόρων εξετάσεων.
Ορισμένες από τις κύριες μεθόδους διάγνωσης περιλαμβάνουν:
- Βιολογικές εξετάσεις αίματος
Αντιγόνα Ιού: Τα αντιγόνα των ιών της ηπατίτιδας (HBsAg για την ηπατίτιδα B, anti-HCV για την ηπατίτιδα C) είναι διαθέσιμα στο αίμα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον εντοπισμό του ιού.
Αντισώματα: Τα αντισώματα που παράγονται από το ανοσοποιητικό σύστημα σε αντίδραση στον ιό (όπως τα αντισώματα anti-HBs για την ηπατίτιδα B, anti-HCV για την ηπατίτιδα C).
Ηπατικά ένζυμα: Οι τρανσαμινάσες βοηθούν να εκτιμηθεί η λειτουργία του ήπατος και εντοπίζονται μέσω αιμοληψίας.
- Μοριακή Διάγνωση:
Η PCR (Polymerase Chain Reaction) χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό του γενετικού υλικού του ιού στο αίμα. Αυτή η μέθοδος είναι πιο ευαίσθητη και μπορεί να εντοπίσει τον ιό σε πολύ μικρές ποσότητες.
- Βιοψία του Ήπατος:
Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να πραγματοποιηθεί βιοψία του ήπατος για να αξιολογηθεί ο βαθμός της φλεγμονής και της ζημιάς του ήπατος.
Η άμεση συμβουλή από εξειδικευμένο ιατρό είναι ουσιώδης για την κατάλληλη διάγνωση και αντιμετώπιση.
Πρόληψη και Θεραπεία
Η προστασία κατά της ιογενούς ηπατίτιδας είναι σημαντική για τη διατήρηση της υγείας. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους μειώνονται οι πιθανότητες μόλυνσης:
- Εμβολιασμός
- Προσωπική Υγιεινή χεριών
- Αποφυγή έκθεσης σε μολυσμένα τρόφιμα και νερό
- Αποφυγή της κοινής χρήσης βελονών ή άλλων αιχμηρών αντικειμένων
- Χρήση προφυλακτικού κατά τη σεξουαλική επαφή
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει επίσης να δίνεται και στις παρακάτω δραστηριότητες καθώς αποτελούν πιθανούς τρόπους μετάδοσης:
- Εργασία: Εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης είναι εκτεθειμένοι σε κίνδυνο μετάδοσης μετά από ατύχημα με τρύπημα βελόνης.
- Από τη μητέρα στο βρέφος: Η μητέρα μπορεί να μεταδώσει τον ιό στο νεογέννητο, ειδικά στην περίπτωση της ηπατίτιδας Β.
- Χρήση Κοινών Βελόνων σε Χρήστες Ναρκωτικών: Η κοινή χρήση συρίγγων και βελόνων μεταξύ χρηστών ενδοφλεβίων ναρκωτικών μπορεί να οδηγήσει στη μεταφορά του ιού.
- Tattoo / Piercing: Η εξάπλωση μπορεί να συμβεί με tattoo ή piercing όταν δεν τηρούνται οι κανόνες υγιεινής και αποστείρωσης.
- Κοινή Χρήση Προσωπικών Αντικειμένων: Η διάχυση μπορεί να συμβεί με την κοινή χρήση προσωπικών αντικειμένων που έρχονται σε επαφή με αίμα, όπως οδοντόβουρτσα ή ξυραφάκι.
- Μεταγγίσεις Παραγώγων Αίματος: Παρότι σπάνιο πια λόγω του ελέγχου στην αιμοδοσία, ενδεχομένως όμως κάποιες φορές η μετάδοση να συμβεί με μεταγγίσεις αίματος.
Η θεραπεία της ηπατίτιδας εξαρτάται από τον τύπο του ιού, το στάδιο της νόσου και τη γενική κατάσταση του ασθενούς. Ορισμένες γενικές προσεγγίσεις θεραπείας περιλαμβάνουν:
- Η οξεία ηπατίτιδα συνήθως υποχωρεί χωρίς θεραπεία. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χορηγηθεί φαρμακευτική αγωγή για την ανακούφιση των συμπτωμάτων:
- Αντιεμετικά
- Αντιδιαρροϊκα
- Αναλγητικά
- Η χρόνια ηπατίτιδα μπορεί να αντιμετωπιστεί με φάρμακα ή χειρουργική επέμβαση. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της χρόνιας ηπατίτιδας μπορούν να βοηθήσουν στην επιβράδυνση της βλάβης του ήπατος και στην πρόληψη της κίρρωσης του ήπατος:
- Αντιιικά φάρμακα: Τα αντιιικά φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στην εξάλειψη του ιού της ηπατίτιδας από το σώμα και είναι διαθέσιμα για τη θεραπεία της ηπατίτιδας Β και C.
- Αντιφλεγμονώδη φάρμακα: Τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της φλεγμονής στο ήπαρ.
- Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη μεταμόσχευση ήπατος σε άτομα με προχωρημένη κίρρωση του ήπατος. Η μεταμόσχευση ήπατος είναι μια σοβαρή επέμβαση, αλλά μπορεί να σώσει τη ζωή.
- Για την ηπατίτιδα Β υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο με σκοπό την πρόληψη της
- Για την ηπατίτιδα C ακολουθείται φαρμακευτική θεραπεία.
Σε κάθε περίπτωση, καθένας πρέπει να ακολουθεί τους κανόνες πρόληψης για να αποφευχθεί η μετάδοση αυτής της νόσου και να τηρεί τις οδηγίες του ιατρού του σε περίπτωση που νοσεί ώστε να αντιμετωπίσει κάθε μορφή της ηπατίτιδας με τον κατάλληλο και πιο αποτελεσματικό τρόπο.
Οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν κείμενο έχουν καθαρά ενημερωτικό σκοπό και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως ιατρικές συμβουλές. Ο εξειδικευμένος πάροχος υγείας σας είναι ο αποκλειστικός υπεύθυνος για την ορθή και ολοκληρωμένη ενημέρωση, διάγνωση και πιθανή θεραπεία σε οποιοδήποτε θέμα υγείας αντιμετωπίζετε και στον οποίο θα πρέπει να απευθύνεστε σε κάθε περίπτωση.
