Το AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome), Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας, είναι μια ανίατη λοιμώδης νόσος, η οποία οφείλεται στον ιό HIV. Αυτό συμβαίνει όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος έχει υποστεί σοβαρή βλάβη εξαιτίας του ιού HIV. Πρέπει να επισημανθεί πως δεν αναπτύσσουν AIDS όσοι έχουν απαραίτητα τον ιό HIV.
Ο ιός HIV (Human Immunodeficiency Virus), ιός της Ανθρώπινης Ανοσολικής Ανεπάρκειας, προσβάλλει το ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο είναι υπεύθυνο για την άμυνα του οργανισμού ενάντια σε λοιμώξεις, νεοπλασίες και άλλες ασθένειες, όπως ο καρκίνος. Ο HIV είναι ένας ρετροϊός που επιτίθεται στα CD4-Τ λεμφοκύτταρα οδηγώντας τελικά στο θάνατο αυτών των κυττάρων και σε σοβαρή ανοσοανεπάρκεια του ατόμου που έχει αποκτήσει τη μόλυνση.
Τρόποι Μετάδοσης:
Ο ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV) μεταδίδεται μέσω:
- Σεξουαλικής επαφής (πρωκτικό, κολπικό, στοματικό σεξ)
- Μέσω μεταγγίσεων αίματος, κοινής ενδοφλέβιας βελόνας
- Από τη μητέρα στο παιδί κατά τη διαδικασία του τοκετού και του θηλασμού.
- Μη επαγγελματικό τατουάζ και τρύπημα αυτιών
Δεν Μεταδίδουν τον ιό HIV:
- Σωματικά υγρά (σάλιο, ιδρώτας, ούρα, δάκρυα)
- Κοινωνικές επαφές, φιλί, αγκαλιά, χειραψία
- Κοινή χρήση ρούχων, σκεπασμάτων, πιάτων, ποτηριών και μαχαιροπήρουνων
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται μόνο στην περίπτωση που υπάρχει ανοιχτή πληγή ή μικρές ποσότητες αίματος.
Η HIV νόσος έχει 9 διακριτές φάσεις μέχρι την ολοκλήρωσή του:
- α. Επαφή – είσοδος του ιού.
- β. Αντίστροφη μεταγραφή.
- γ. Μεταφορά στον πυρήνα των κυττάρων.
- δ. Ενσωμάτωση.
- ε. Αντιγραφή του ιού.
- στ. Σύνθεση της πρωτεΐνης του ιού.
- ζ. Συγκρότηση του ιού.
- η. Απελευθέρωση του ιού.
- θ. Ωρίμανση
Στάδια HIV
Στάδιο 1: Οξεία Λοίμωξη (πρώιμη HIV λοίμωξη ή οξύ ρετροϊκό σύνδρομο)
Στην αρχική περίοδο της μόλυνσης ο ιός HIV αναπαράγεται γρήγορα στο σώμα. Μερικοί άνθρωποι αναπτύσσουν συμπτώματα που μοιάζουν με εκείνα της γρίπης, όπως, πονοκέφαλο, πυρετό, πονόλαιμο και εξανθήματα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά στον ιό αναπτύσσοντας αντισώματα (ορομετατροπή). Η διάρκεια των συμπτωμάτων ποικίλλει, με διάρκεια 1 – 2 εβδομάδες.
Στάδιο 2: Κλινική Λανθάνουσα Περίοδος
Χωρίς αντιρετροϊκή αγωγή το δεύτερο στάδιο διαρκεί περίπου 8 χρόνια, αλλά μπορεί να κρατήσει και περισσότερα από 20 καθώς πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι έχουν μολυνθεί. Σε αυτό το στάδιο μόλυνσης δεν προκαλούνται εξανθήματα και δεν υπάρχουν συμπτώματα. Ένα άτομο μπορεί να φαίνεται και να αισθάνεται καλά, αλλά ο ιός HIV συνεχίζει να αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό του σύστημα.
Στάδιο 3: Aids
Το AIDS είναι το τελικό και πιο σοβαρό στάδιο της λοίμωξης από τον ιό HIV. Επειδή ο ιός HIV έχει βλάψει σοβαρά το ανοσοποιητικό σύστημα, το σώμα δεν μπορεί να καταπολεμήσει τις ευκαιριακές λοιμώξεις. Μερικά παραδείγματα ευκαιριακών λοιμώξεων είναι η πνευμονία από πνευμονοκύστη (PCP), η οισοφαγική καντιντίαση, το σάρκωμα Kaposi, το λέμφωμα Burkitt, το πρωτοπαθές λέμφωμα εγκεφάλου και ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν κόπωση, πυρετό, απώλεια βάρους και σοβαρή διάρροια.
Συμπτώματα
Τα πρώτα συμπτώματα θα εμφανιστούν συνήθως στις πρώτες 2 με 4 εβδομάδες
- Πυρετός
- Ρίγη
- Εξανθήματα
- Εφιδρώσεις
- Μυϊκοί πόνοι
- Πονόλαιμος
- Κόπωση
- Πρησμένοι λεμφαδένες
- Στοματικά έλκη
- Διάρροια
- Πνευμονία
- Πληγές του στόματος, του πρωκτού ή των γεννητικών οργάνων
- Γρήγορη απώλεια βάρους
Τρόποι Προφύλαξης
- Σταθερή χρήση προφυλακτικού κατά την σεξουαλική επαφή (κολπικό τζελ)
- Συχνές εξετάσεις για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ)
- Αντιρετροϊκά φάρμακα ή αντιρετροϊκή θεραπεία
- Προφύλαξη πριν από την έκθεση
- Το PrEP (προφύλαξη πριν από την έκθεση) αποτελείται από δύο φάρμακα και είναι για άτομα που δεν έχουν τον ιό HIV. Εάν υπάρχει φόβος έκθεσης στον ιό HIV μέσω σεξουαλικής επαφής ή κοινής χρήσης ενέσιμων ναρκωτικών και έχετε πάρει PrEP, αυτά τα δύο φάρμακα μπορούν να σταματήσουν τον ιό από το να μολύνει τον οργανισμό σας.
- Προφύλαξη μετά την έκθεση
- Το PEP (προφύλαξη μετά την έκθεση) είναι για άτομα που έχουν πιθανώς εκτεθεί στον ιό HIV. Είναι μόνο για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Το PEP πρέπει να ξεκινήσει εντός 72 ωρών μετά από πιθανή έκθεση στον ιό HIV.
Στατιστικά για την Ελλάδα:
Στην Ελλάδα η πρώτη περίπτωση AIDS εμφανίστηκε το 1981, και το 1983 σημειώθηκε ο πρώτος θάνατος από AIDS. Τα πρώτα περιστατικά μόλυνσης HIV που καταγράφηκαν ήταν το 1984.
Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC):
- 6,8% είναι μετανάστες από χώρες με γενικευμένη HIV λοίμωξη
- 55,7% διαγνώστηκαν σε προχωρημένο στάδιο της νόσου το 2015
- 807 οροθετικά άτομα προέρχονται από χώρες με γενικευμένη επιδημία AIDS
- 65 μωρά γεννήθηκαν με HIV λοίμωξη
- 997 στα 1000 άτομα δεν έχουν κάνει ποτέ HIV test από το 2004
- Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ)
- 2.662 οροθετικοί πέθαναν έως τώρα
- 13.1333 άτομα γνωρίζουν ότι ζουν με τον ιό HIV
- 83% είναι άνδρες
Στην ετήσια έκδοση του ο Ε.Ο.Δ.Υ. για τo 2020 ανέφερε πως διαγνώστηκαν με aids 15.441 (82,5% ) άνδρες, 3.228 (17,3%) γυναίκες, ενώ για 41 άτομα (0,2%) το φύλο δε δηλώθηκε. Τα νέα δηλωθέντα περιστατικά ανήλθαν σε 482 (80,2%) άνδρες και 119 γυναίκες (19,8%). Πιο συγκεκριμένα τo 42,6% των νέων διαγνώσεων αφορούσαν σε μεταδόσεις μέσω απροφύλακτης σεξουαλικής επαφής μεταξύ ανδρών, το 20% σε μεταδόσεις μέσω απροφύλακτης ετεροφυλοφιλικής σεξουαλικής επαφής, το 13,5% σε μεταδόσεις μέσω ενδοφλέβιας χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών, ενώ για το 23,3% των περιπτώσεων δεν έχει προσδιοριστεί ο τρόπος μετάδοσης του ιού. Η πλειοψηφία των ατόμων ήταν ηλικίας 30-39 ετών.
Θεραπεία & Αντιμετώπιση:
Μολονότι δεν υπάρχει διαθέσιμη οριστική θεραπεία για τον ιό HIV, υπάρχουν όμως φάρμακα που σκοπό έχουν τον έλεγχο και στον περιορισμό του ιού και επομένως στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενή, όπως και στην καθυστέρηση της εξέλιξης της νόσου. Η θεραπεία για τον ιό HIV ονομάζεται αντιρετροϊκή θεραπεία (ART). Η τυπική θεραπεία αποτελείται από έναν συνδυασμό φαρμάκων (συχνά αποκαλούμενη «αντιρετροϊκή θεραπεία υψηλής δραστικότητας» ή HAART) που καταστέλλουν την αναπαραγωγή του HIV. Ο συνδυασμός φαρμάκων χρησιμοποιείται για να αυξηθεί η δραστικότητα και να μειωθεί η πιθανότητα ο ιός να δημιουργήσει ιϊκα αντίγραφα.
Τα αντιρετροϊκά φάρμακα κατηγοριοποιούνται σε:
- Νουκλεοσ(τ)ιδικοί αναστολείς της ανάστροφης μεταγραφάσης (NsRTIs/NtRTIs)
- Μη Νουκλεοσ(τ)ιδικοί αναστολείς της ανάστροφης μεταγραφάσης (NNRTIs)
- Αναστολείς πρωτεασών (PIs)
- Αναστολείς εισόδου
- Αναστολείς ενσωμάτωσης (ISTI)
Η θεραπεία είναι πολύ σημαντική και συνίσταται σε άτομα με τον ιό HIV. Μειώνεται έτσι η ποσότητα HIV στο αίμα, καταστέλλοντας τον ιό και μειώνοντας το ιϊκό φορτίο του ατόμου. Αυτό ονομάζεται ιϊκό φορτίο μη ανιχνεύσιμου επιπέδου διατηρώντας έτσι το ανοσοποιητικό σύστημα σε λειτουργία και αποτρέποντας την ασθένεια. Υπάρχουν πολύ σημαντικά οφέλη για την υγεία από τη μείωση του ιϊκού φορτίου τόσο στο επίπεδο θεραπείας αλλά και πρόληψης. Τα άτομα με HIV που γνωρίζουν την κατάστασή τους, λαμβάνουν φάρμακα για τον HIV σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού διατηρώντας έτσι ένα μη ανιχνεύσιμο ιϊκό φορτίο ζώντας μια υγιή ζωή.
Ο σκοπός του άρθρου είναι καθαρά ενημερωτικός και σε καμία περίπτωση οι πληροφορίες που περιέχονται σε αυτό δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως ιατρικές συμβουλές. Αποκλειστικός υπεύθυνος για την ενημέρωση, την καθοδήγηση και τη θεραπεία οποιουδήποτε θέματος υγείας, είναι ο εξειδικευμένος πάροχος υγείας σας, στον οποίο θα πρέπει να απευθύνεστε σε κάθε περίπτωση.
