Η επιπεφυκίτιδα είναι η λοίμωξη του επιπεφυκότα, του λεπτού και διαφανούς υμένα που καλύπτει την επιφάνεια του ματιού και το εσωτερικό των βλεφάρων, προστατεύοντας το μάτι και διατηρώντας το επίπεδο υγρασίας του.
Είδη επιπεφυκίτιδας
Η επιπεφυκίτιδα διακρίνεται σε διάφορους τύπους ανάλογα με την αιτία της:
1. Ιογενής Επιπεφυκίτιδα
- Αιτία: Προκαλείται από ιούς, συνήθως τους ίδιους που προκαλούν τα κοινά κρυολογήματα.
- Συμπτώματα: Ερυθρότητα, δακρύρροια, αίσθημα καύσου και ευαισθησία στο φως. Συχνά προσβάλλει και τα δύο μάτια και μπορεί να συνοδεύεται από συμπτώματα κρυολογήματος.
- Μετάδοση: Είναι πολύ μεταδοτική και μπορεί να εξαπλωθεί εύκολα μέσω άμεσης επαφής ή μολυσμένων αντικειμένων.
2. Βακτηριακή Επιπεφυκίτιδα
- Αιτία: Δημιουργείται από βακτήρια όπως ο Staphylococcus aureus ή ο Streptococcus pneumoniae.
- Συμπτώματα: Παχύρρευστες, κιτρινοπράσινες εκκρίσεις που δυσκολεύουν το άνοιγμα των βλεφάρων, ιδιαίτερα το πρωί, εμφανίζοντας έντονη ερυθρότητα και οίδημα.
- Μετάδοση: Είναι επίσης μεταδοτική μέσω άμεσης επαφής ή από μολυσμένα αντικείμενα.
3. Αλλεργική Επιπεφυκίτιδα
- Αιτία: Εκδηλώνεται από αλλεργιογόνα όπως γύρη, σκόνη, τρίχες ζώων ή ακάρεα.
- Συμπτώματα: Έντονος κνησμός, δακρύρροια, ερυθρότητα και οίδημα των ματιών. Συχνά προσβάλλει και τα δύο μάτια και είναι εποχική.
- Μετάδοση: Δεν είναι μεταδοτική, καθώς οφείλεται σε αλλεργική αντίδραση.
4. Χημική Επιπεφυκίτιδα
- Αιτία: Ερεθιστικοί παράγοντες όπως καπνός, χημικά (σαπούνια, καλλυντικά), χλώριο σε πισίνες ή υπερβολική χρήση φακών επαφής.
- Συμπτώματα: Ερυθρότητα, αίσθημα καύσου, κνησμός και δακρύρροια. Ανάλογα με τον ερεθιστικό παράγοντα, μπορεί να διαφέρουν σε ένταση.
- Μετάδοση: Δεν είναι μεταδοτική.
5. Ωοθυλακική Επιπεφυκίτιδα
- Αιτία: Συχνά συνδέεται με ιούς ή χρόνιο ερεθισμό.
- Συμπτώματα: Εμφανίζονται μικρά ογκίδια (θυλάκια) στην εσωτερική επιφάνεια των βλεφάρων. Είναι πιο σπάνια αλλά μπορεί να σχετίζεται με συγκεκριμένες λοιμώξεις ή ερεθισμούς.
6. Ατοπική Επιπεφυκίτιδα
- Αιτία: Αφορά άτομα με ιστορικό αλλεργιών όπως έκζεμα ή αλλεργική ρινίτιδα.
- Συμπτώματα: Πολύ έντονος κνησμός, ερυθρότητα και παχύρρευστες εκκρίσεις, ειδικά το πρωί. Εμφανίζεται συχνότερα κατά την εφηβεία και την ενήλικη ζωή.
Κάθε τύπος επιπεφυκίτιδας απαιτεί διαφορετική προσέγγιση και θεραπεία, οπότε η σωστή διάγνωση είναι σημαντική για την αποτελεσματική αντιμετώπιση.
Συμπτώματα
Η επιπεφυκίτιδα, ανεξάρτητα από τον τύπο της, συνήθως εμφανίζει κοινά συμπτώματα όπως:
- Ερυθρότητα του ματιού: Είναι το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα της επιπεφυκίτιδας και προκαλείται από τη φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων στον επιπεφυκότα.
- Κνησμός: Συχνό σύμπτωμα, ειδικά στην αλλεργική επιπεφυκίτιδα.
- Αίσθημα καύσου ή τσιμπήματος: Τα μάτια μπορεί να νιώθουν ερεθισμένα ή σαν να έχουν κάποιο ξένο σώμα μέσα.
- Δακρύρροια: Αυξημένη παραγωγή δακρύων λόγω του ερεθισμού του ματιού.
- Εκκρίσεις από το μάτι: Στην ιογενή επιπεφυκίτιδα οι εκκρίσεις είναι συνήθως καθαρές ή υδαρείς. Στη βακτηριακή επιπεφυκίτιδα οι εκκρίσεις είναι παχύρρευστες, κιτρινοπράσινες και μπορεί να κάνουν τα βλέφαρα να κολλάνε μεταξύ τους.
- Φωτοευαισθησία: Μερικές φορές τα μάτια γίνονται πιο ευαίσθητα στο φως.
- Οίδημα των βλεφάρων: Μπορεί να υπάρχει ελαφρύ πρήξιμο γύρω από τα μάτια.
- Θολή όραση: Ο ερεθισμός μπορεί να επηρεάσει προσωρινά την όραση, καθιστώντας τη θολή.
Αν κάποιος εμφανίσει αυτά τα συμπτώματα, είναι καλό να αναζητήσει ιατρική συμβουλή για να διαγνωστεί σωστά ο τύπος της επιπεφυκίτιδας και να χορηγηθεί η κατάλληλη θεραπεία.
Διάγνωση
Η διάγνωση της επιπεφυκίτιδας γίνεται συνήθως από οφθαλμίατρο ή γενικό ιατρό και βασίζεται κυρίως στα συμπτώματα και την κλινική εξέταση του ματιού.
1. Λήψη Ιατρικού Ιστορικού:
Ο ιατρός θα ρωτήσει για τα συμπτώματα, τη διάρκεια και την έναρξή τους. Θα διερευνήσει αν υπήρξε επαφή με άτομα που είχαν παρόμοια συμπτώματα ή αν υπήρξε έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες ή αλλεργιογόνα.
2. Κλινική Εξέταση:
- Εξέταση με φακό: Ο ιατρός θα εξετάσει τα μάτια με ειδικό φωτισμό για να εντοπίσει σημεία φλεγμονής ή άλλες ανωμαλίες στον επιπεφυκότα και τα βλέφαρα.
- Εξέταση της όρασης: Μπορεί να γίνει έλεγχος της οπτικής οξύτητας για να διαπιστωθεί αν η επιπεφυκίτιδα επηρεάζει την όραση.
3. Ανάλυση των Εκκρίσεων:
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ειδικά αν η επιπεφυκίτιδα δεν ανταποκρίνεται στη θεραπεία ή αν τα συμπτώματα είναι έντονα, ο ιατρός μπορεί να πάρει δείγμα από τις εκκρίσεις του ματιού. Το δείγμα αποστέλλεται σε εργαστήριο για να εντοπιστεί ο παθογόνος οργανισμός (ιός, βακτήριο).
4. Διαφορική Διάγνωση:
Απόκλιση άλλων παθήσεων που μπορεί να έχουν παρόμοια συμπτώματα, όπως κερατίτιδα (φλεγμονή του κερατοειδούς) ή γλαύκωμα, οι οποίες απαιτούν διαφορετική αντιμετώπιση.
5. Δοκιμές Αλλεργίας (σε περιπτώσεις αλλεργικής επιπεφυκίτιδας):
Σε περιπτώσεις αλλεργικής επιπεφυκίτιδας, μπορεί να γίνουν δερματικές δοκιμές για να εντοπιστούν τα αλλεργιογόνα που προκαλούν την αντίδραση.
Θεραπεία
Η αντιμετώπιση της επιπεφυκίτιδας εξαρτάται από τον τύπο της (ιογενής, βακτηριακή, αλλεργική, χημική) και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων.
Ακολουθούν γενικές κατευθύνσεις για κάθε τύπο επιπεφυκίτιδας:
1. Ιογενής Επιπεφυκίτιδα
Συνήθως υποχωρεί από μόνη της μέσα σε 1-2 εβδομάδες. Δεν υπάρχει ειδική φαρμακευτική αγωγή για την ιογενή επιπεφυκίτιδα. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν οφθαλμικές σταγόνες και ζεστές ή κρύες κομπρέσες για να μειωθεί η ενόχληση. Είναι πολύ μεταδοτική, γι’ αυτό είναι σημαντικό το συχνό πλύσιμο χεριών και η μη χρήση κοινών πετσετών και προσωπικών αντικειμένων.
2. Βακτηριακή Επιπεφυκίτιδα
Απαιτείται αγωγή με αντιβιοτικά κολλύρια ή αλοιφές. Με τη σωστή θεραπεία, τα συμπτώματα βελτιώνονται μέσα σε 3-5 ημέρες και παρατηρείται μείωση της ενόχλησης με τη χρήση ζεστών κομπρεσών.
3. Αλλεργική Επιπεφυκίτιδα
Η χρήση αντιισταμινικών κολλυρίων ή φαρμάκων (από του στόματος) είναι αποτελεσματική στην ανακούφιση της φαγούρας και της ερυθρότητας. Συστήνεται αποφυγή περαιτέρω επαφής με αλλεργιογόνα, ειδικότερα στις περιπτώσεις διαγνωσμένης αλλεργίας.
4. Χημική Επιπεφυκίτιδα
Η πρώτη κίνηση είναι η άμεση έκπλυση του ματιού με άφθονο νερό ή φυσιολογικό ορό για να απομακρυνθεί η ουσία με την οποία ήρθαμε σε επαφή. Σε περιπτώσεις σοβαρού χημικού ερεθισμού, απαιτείται άμεση ιατρική βοήθεια, ελάττωση έκθεσης σε καπνό, χημικά και άλλους ερεθιστικούς παράγοντες. Όποιον τύπο επιπεφυκίτιδας και αν αντιμετωπίζετε είναι σημαντικό να απευθυνθείτε σε έναν ιατρό για να σας κατατοπίσει σχετικά με την βέλτιστη αντιμετώπιση και θεραπεία προσαρμοσμένη στις δικές σας ανάγκες.
Οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν κείμενο έχουν καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως ιατρικές συμβουλές. Ο εξειδικευμένος πάροχος υγείας σας είναι ο αποκλειστικός υπεύθυνος για την ορθή και ολοκληρωμένη ενημέρωση, τη διάγνωση και τον καθορισμό της πιθανής θεραπείας, σε οποιοδήποτε θέμα υγείας αντιμετωπίζετε και στον οποίο θα πρέπει να απευθύνεστε σε κάθε περίπτωση.