Το έμφραγμα του μυοκαρδίου, γνωστό στην ομιλούμενη γλώσσα ως «καρδιακή προσβολή», προκαλείται από μειωμένη ή πλήρη διακοπή της ροής του αίματος σε ένα τμήμα του μυοκαρδίου. Μπορεί να είναι «σιωπηλό» και να μην ανιχνεύεται ή ακόμα μπορεί να είναι ένα δυσάρεστο συμβάν που οδηγεί σε αιμοδυναμική επιδείνωση και αιφνίδιο θάνατο. Τα περισσότερα εμφράγματα του μυοκαρδίου οφείλονται σε υποκείμενη στεφανιαία νόσο.
Με απόφραξη της στεφανιαίας αρτηρίας, το μυοκάρδιο στερείται οξυγόνου. Η έλλειψη του οξυγόνου προκαλεί πόνο στο στήθος και έχει ως αποτέλεσμα μη αναστρέψιμη βλάβη, που τελικά οδηγεί σε θάνατο του μυ της καρδιάς. Οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν δυσφορία στο στήθος ή πίεση που μπορεί να «χτυπά» στο λαιμό, τη γνάθο, τον ώμο ή το χέρι. Εκτός από το ιστορικό και τη φυσική εξέταση, η ισχαιμία του μυοκαρδίου μπορεί να σχετίζεται με αλλαγές στο ηλεκτροκαρδιογράφημα και αυξημένους βιοχημικούς δείκτες όπως οι καρδιακές τροπονίνες. Η καρδιακή προσβολή είναι μία από τις κύριες αιτίες θανάτου ανά τον κόσμο.
Αίτια – Παράγοντες Κινδύνου
Τα αίτια που μπορεί να οδηγήσουν ένα άτομο στο έμφραγμα του μυοκαρδίου θα πρέπει να αναζητηθούν ως αποτέλεσμα της στεφανιαίας καρδιακής νόσου. Στη νόσο αυτή, μια κηρώδης συσσώρευση που ονομάζεται πλάκα, συσσωρεύεται επί πολλά χρόνια στα τοιχώματα των στεφανιαίων αρτηριών εμποδίζοντας τη ροή του αίματος στη καρδιά. Η πλάκα, γνωστή ως αθηροσκλήρωση, αυξάνει πολύ τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής ενός ατόμου.
Παράλληλα υπάρχουν κάποιοι κύριοι παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν την πιθανότητα προσβολής ενός ατόμου από καρδιακή προσβολή. Τέτοιοι είναι:
- Κάπνισμα
- Μη φυσιολογικό προφίλ λιπιδίων/απολιποπρωτεΐνη αίματος
- Υπέρταση
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Κοιλιακή παχυσαρκία (αναλογία μέσης/ισχίου) (μεγαλύτερη από 0,90 για τους άνδρες και μεγαλύτερη από 0,85 για τις γυναίκες)
- Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες όπως η κατάθλιψη, το στρες, γεγονότα ζωής, όπως ο συζυγικός χωρισμός, η απώλεια εργασίας και οι οικογενειακές συγκρούσεις
- Έλλειψη καθημερινής κατανάλωσης φρούτων ή λαχανικών
- Έλλειψη φυσικής δραστηριότητας
- Κατανάλωση αλκοόλ
Οι παραπάνω παράγοντες κινδύνου σχετίζονται σημαντικά με το έμφραγμα του μυοκαρδίου εκτός από την κατανάλωση αλκοόλ, η οποία έχει ασθενέστερη συσχέτιση. Το κάπνισμα και η μη φυσιολογική αναλογία λιποπρωτεϊνών έχουν την ισχυρότερη σχέση με το εν λόγω έμφραγμα.
Ακόμα υπάρχουν σημαντικοί παράγοντες κινδύνου τους οποίους δεν μπορεί να ελέγξει το άτομα και αφορούν το οικογενειακό ιστορικό πρώιμης καρδιακής νόσου (υπάρχει αυξημένος κίνδυνος εμφράγματος αν ένας συγγενής πρώτου βαθμού έχει ιστορικό καρδιαγγειακών συμβάντων πριν από την ηλικία των 50), την αύξηση της ηλικίας και το φύλο (οι άνδρες τείνουν να έχουν έμφραγμα του μυοκαρδίου νωρίτερα στη ζωή τους).
Συμπτώματα – Σημάδια
Τα εμφανή συμπτώματα της καρδιακής προσβολής μπορεί να διαφέρουν αρκετά από άτομο σε άτομο. Πολλοί άνθρωποι για παράδειγμα δεν έχουν βιώσει τον έντονο πόνο στο στήθος που περιγράφεται πάντα ως πρώτιστο σύμπτωμα.
Παρόλα αυτά τα πιο κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Πόνο ή δυσφορία στο στήθος. Τα περισσότερα εμφράγματα περιλαμβάνουν δυσφορία στο κέντρο ή την αριστερή πλευρά του στήθους. Συνήθως διαρκεί για περισσότερο από λίγα λεπτά ή φεύγει και επιστρέφει. Η ενόχληση μπορεί να χαρακτηρίζεται σαν πίεση ή πόνος. Μπορεί επίσης να υπάρχει ένα αίσθημα σαν καούρα ή δυσπεψία από ήπια έως σοβαρή.
- Οι ασθενείς που υποφέρουν από καρδιακή προσβολή μπορεί να αισθανθούν πόνο ή δυσφορία στο ένα ή και στα δύο χέρια, στην πλάτη, τους ώμους, το λαιμό, το σαγόνι ή το πάνω μέρος του στομάχου (πάνω από τον αφαλό).
- Δυσκολία στην αναπνοή. Αυτό μερικές φορές αποτελεί το μόνο σύμπτωμα ή μπορεί να εμφανιστεί πριν ή μαζί με πόνο στο στήθος ή δυσφορία. Μπορεί να εμφανιστεί σε ηρεμία ή και κατά τη διάρκεια ήπιας σωματικής δραστηριότητας.
Διάγνωση
Στον τομέα της διάγνωσης, υπάρχουν πολλές διαγνωστικές εξετάσεις τις οποίες μπορεί να κάνει το άτομο πάντα σε επικοινωνία και μετά την υπόδειξη του γιατρού του. Αυτές περιλαμβάνουν:
- ΗΛΕΚΤΡΟΚΑΡΔΙΟΓΡΑΦΗΜΑ: Αποτελεί μια απλή, ανώδυνη εξέταση που ανιχνεύει και καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς. Η εξέταση αυτή δείχνει πόσο γρήγορα χτυπάει η καρδιά και τον ρυθμό της. Επίσης καταγράφει την ισχύ και το χρονισμό των ηλεκτρικών σημάτων καθώς περνούν από κάθε μέρος της καρδιάς. Έτσι, ένα τέτοιο τεστ μπορεί να ανιχνεύσει σημάδια καρδιακής βλάβης λόγω στεφανιαίας νόσου καθώς και σημεία προηγούμενης ή τρέχουσας καρδιακής προσβολής.
- ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΙΜΑΤΟΣ: Κατά τη διάρκεια μιας καρδιακής προσβολής, τα κύτταρα του καρδιακού μυός πεθαίνουν και απελευθερώνουν πρωτεΐνες στην κυκλοφορία του αίματος. Έτσι, οι εξετάσεις αίματος μπορούν να εντοπίσουν και να μετρήσουν την ποσότητα αυτών των πρωτεϊνών. Αν για παράδειγμα είναι υψηλότερα από τα φυσιολογικά επίπεδα, υποδηλώνουν έμφραγμα.
- ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑ: Η στεφανιογραφία είναι μια εξέταση που χρησιμοποιεί χρωστική και ειδικές ακτινογραφίες για την ανάδειξη του εσωτερικού των στεφανιαίων αρτηριών. Αυτή η εξέταση γίνεται συχνά κατά τη διάρκεια μίας καρδιακής προσβολής για να βοηθήσει στην εύρεση μπλοκαρισμάτων. Λαμβάνονται ειδικές ακτινογραφίες ενώ η χρωστική ρέει μέσω των στεφανιαίων αρτηριών. Η βαφή επιτρέπει στους γιατρούς να μελετήσουν τη ροή του αίματος μέσω της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων.
Αντιμετώπιση – Αγωγή
Η έγκαιρη θεραπεία για καρδιακή προσβολή είναι κρίσιμη για την πρόληψη ή τον περιορισμό της βλάβης του καρδιακό μυός. Ως εκ τούτου, μερικές θεραπείες χορηγούνται αμέσως εάν υπάρχει καρδιακή προσβολή ή ακόμα και υποψία, δηλαδή πριν επιβεβαιωθεί η διάγνωση.
Αυτές περιλαμβάνουν:
- Οξυγονοθεραπεία
- Ασπιρίνη για να βοηθήσει στην αραίωση του αίματος και στην πρόληψη περαιτέρω πήξης του αίματος
- Νιτρογλυκερίνη για μείωση του «φόρτου εργασίας» της καρδιάς και βελτίωση της ροής του αίματος μέσω των στεφανιαίων αρτηριών
- Αντιμετώπιση πόνου στο στήθους
- Στη συνέχεια, μόλις επιβεβαιωθεί η διάγνωση της καρδιακής προσβολής, οι γιατροί ξεκινούν θεραπείες που στοχεύουν άμεσα στην αποκατάσταση της ροής του αίματος στην καρδιά. Οι κύριες θεραπείες είναι:
- Θρομβολυτικά φάρμακα, που ονομάζονται επίσης «αντιθρομβωτικά», και χρησιμοποιούνται για τη διάλυση θρόμβων αίματος που εμποδίζουν τις στεφανιαίες αρτηρίες. Για να λειτουργήσουν καλύτερα, αυτά τα φάρμακα πρέπει να δοθούν εντός μερικών ωρών από την έναρξη της καρδιακής προσβολής ή το συντομότερο δυνατό.
- Διαδερμική στεφανιαία παρέμβαση η οποία είναι μη χειρουργική επέμβαση που ανοίγει μπλοκαρισμένες στεφανιαίες αρτηρίες ή αντιμετωπίζει την στένωση τους. Αυτή η διαδικασία επίσης ονομάζεται στεφανιαία αγγειοπλαστική.
Καθώς είναι πολύ σημαντικός ο χρόνος δράσης σε περίπτωση καρδιακής προσβολής, είναι ζωτικής σημασίας να υπάρχει ένα πλάνο πρόληψης και δράσης από το άτομο σε περίπτωση που υπάρχει υποψία καρδιακής προσβολής ή ακόμα κι το ίδιο το συμβάν.
Αρχικά ένα πλάνο δράσης σχεδιασμένο εκ των προτέρων θα εξοικονομήσει χρόνο και θα μπορέσει να βοηθήσει να σωθεί μια ζωή. Έτσι το άτομο ειδικά αν ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου, μπορεί να ενημερωθεί για τα προειδοποιητικά σημάδια καρδιακής προσβολής από το γιατρό του. Ακόμα να μιλήσει μαζί του για τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και τι μπορεί να κάνει για να τον μειώσει. Επίσης σωτήρια μπορεί να αποδειχθεί η συζήτηση με τα μέλη της οικογένειάς, τους φίλους και συναδέλφους σχετικά με τα προειδοποιητικά σημάδια καρδιακής προσβολής και τη σημασία της γρήγορης δράσης.
Επιπλέον, ακόμα και αν κανείς δεν είναι σίγουρος ότι παθαίνει έμφραγμα θα πρέπει να καλέσει άμεσα τις ιατρικές υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης, αν αισθανθεί το οποιοδήποτε σύμπτωμα. Το προσωπικό μπορεί να ξεκινήσει τη θεραπεία όταν φτάσει, έως μία ώρα νωρίτερα από ό,τι αν φτάσει κάποιος στο νοσοκομείο με αυτοκίνητο. Ασθενείς με πόνο στο στήθος που προσέρχονται με ασθενοφόρο συνήθως λαμβάνουν επίσης ταχύτερη θεραπεία στο νοσοκομείο.
Το παρόν άρθρο έχει καθαρά ενημερωτικό σκοπό και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει οι πληροφορίες που περιέχει να εκλαμβάνονται ως ιατρικές συμβουλές. Σε κάθε περίπτωση, όταν έχετε οποιοδήποτε σύμπτωμα ή χρειάζεστε συμβουλές σχετικά με την υγεία σας, θα πρέπει να απευθύνεστε στον εξειδικευμένο πάροχο υγείας σας, ο οποίος είναι και ο μοναδικός υπεύθυνος για να σας ενημερώσει ολοκληρωμένα, να κάνει την διάγνωση και να καθορίσει την ενδεδειγμένη αγωγή που πιθανόν θα χρειαστείτε.
