Ο υποθυρεοειδισμός εμφανίζεται όταν ο θυρεοειδής αδένας δεν παράγει αρκετές θυρεοειδικές ορμόνες με αποτέλεσμα οι χημικές αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος να μη βρίσκονται σε ισορροπία. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται επίσης υπολειτουργικός θυρεοειδής και είναι η πιο συχνή θυρεοειδική διαταραχή.
Όπως έχουμε αναφέρει και σε προηγούμενο άρθρο σχετικά με τον υπερθυρεοειδισμό, ο θυρεοειδής είναι ένας μικρός αδένας σε σχήμα πεταλούδας στη βάση του λαιμού, ο οποίος ρυθμίζει πολλές από τις βασικές λειτουργίες του οργανισμού μας και όταν υπολειτουργεί ή υπερλειτουργεί αυτές οι λειτουργίες επιβραδύνονται.
Οι θυρεοειδικές ορμόνες είναι απαραίτητες για την εκτέλεση των περισσότερων ενεργειών του οργανισμού μας. Ένας υπολειτουργικός θυρεοειδής, εμφανίζεται όταν δεν παράγονται οι ορμόνες Τ3 και Τ4, σε επαρκή ποσότητα των οποίων η σύνθεση ρυθμίζεται από την TSH που εκκρίνεται στην υπόφυση. Η βασική τους αποστολή είναι να ρυθμίζουν τις μεταβολικές αντιδράσεις του οργανισμού.
Συνεπώς όταν δεν εκκρίνονται οι αντίστοιχες θυρεοειδικές ορμόνες, οι βασικές λειτουργίες αυτές (όπως καρδιακοί παλμοί, θερμοκρασία σώματος, μεταβολισμός) προκαλούν ορισμένες δυσλειτουργίες. Αντίθετα με τον υπερθυρεοειδισμό, ο υποθυρεοειδισμός χαρακτηρίζεται από συνολική μείωση της οργανικής δραστηριότητας επηρεάζοντας μεταβολικές, νευρωνικές, καρδιοκυκλοφορικές, πεπτικές λειτουργίες κ.α.
Συμβαίνει πιο συχνά στις γυναίκες, ηλικίας 60 ετών και άνω αλλά και σε άτομα που έχουν οικογενειακό ιστορικό με υποθυρεοειδισμό. Επίσης η περίοδος μετά τον τοκετό είναι αρκετά επίφοβη στην εμφάνιση αυτής της πάθησης. Συγκεντρωτικά επηρεάζει το 2% των ενήλικων γυναικών και το 0,1-0,2% των ανδρών.
Τι προκαλεί τον υποθυρεοειδισμό;
- Αυτοάνοσες παθήσεις: Η πιο κοινή αιτία υποθυρεοειδισμού είναι η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, η οποία οδηγεί σε προοδευτική καταστροφή του θυρεοειδούς και η ατροφική θυρεοειδίτιδα. Η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα συνήθως συμβαίνει ξαφνικά ή με σταδιακή ανάπτυξη. Άλλες παθήσεις είναι η λεύκη, ο σακχαρώδης διαβήτης, ο ερυθηματώδης λύκος, η νόσος του Crohn, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και το σύνδρομο Sjogren (ξηροφθλαμία, ξηροστομία).
- Χειρουργική επέμβαση θυρεοειδή αδένα: αυτόματα μετά την επέμβαση αναπτύσσεται υποθυρεοειδισμός στο άτομο. Εάν όμως αφαιρεθεί μέρος του αδένα, το οποίο δεν επηρεάζει το υπόλοιπο σύστημα, οι ορμόνες που εκκρίνονται στο αίμα θα διατηρηθούν σε επαρκή ποσότητα.
- Κληρονομικός υποθυρεοειδισμός: υπάρχουν κάποια άτομα που γεννιούνται χωρίς θυρεοειδή αδένα, υπάρχει αλλά βρίσκεται σε λάθος θέση (έκτοπος θυρεοειδής) ή δεν είναι ολοκληρωμένος (μερικός αδένας). Επίσης σε αυτή την περίπτωση οι ελλείψεις ένζυμων που είναι υπεύθυνα για τη σύνθεση των θυρεοεδικών ορμονών μπορεί να προκαλέσουν βρογχοκήλη.
- Θυρεοειδίτιδα: Η θυρεοειδίτιδα είναι μια φλεγμονή που ξαφνικά μπορεί να απελευθερώσει τη θυρεοειδική ορμόνη που ήταν αποθηκευμένη στο αίμα, προκαλώντας υπερθυρεοειδισμό (υπερβολική δραστηριότητα του θυρεοειδούς).
- Θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο: Ορισμένα άτομα με νόσο του Graves, ή καρκίνο του θυρεοειδούς υποβάλλονται σε θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο για την καταστροφή του θυρεοειδούς αδένα. Ως εκ τούτου επέρχεται σοβαρή δυσλειτουργία του θυρεοειδή αδένα.
- Διαταραχή ή Βλάβη της υπόφυσης
- Μειωμένη παραγωγή ιωδίου ή έλλειψη στη διατροφή του ατόμου
- Φάρμακα: λίθιο και αμιωδαρόνη (φάρμακο που ρυθμίζει τις καρδιακές αρρυθμίες) και φάρμακα πολύ πλούσια σε ιώδιο.
Επιθυμητές τιμές
Ο θυρεοειδής αδένας παράγει τις ορμόνες της τριιωδοθυρονίνης (T3) και της θυροξίνης (Τ4), οι οποίες συντίθενται από το ιώδιο και την τυροσίνη.
Η επιθυμητή τιμή της TSH για τα υγιή άτομα κάτω των 65 ετών είναι περίπου το 1.5 mU/l και περίπου τα 3 mU/l για τα υγιή άτομα άνω των 65 ετών.
Διάγνωση υποθυρεοειδισμού δίνεται όταν οι τιμές είναι:
TSH > 4,12 mIU/L
T4 < 0,8 ng/Dl
Συμπτωματολογία του υποθυρεοειδισμού:
Τα πιο κοινά συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού περιλαμβάνουν:
- συχνή & εύκολη κόπωση
- ξηροδερμία
- λήθαργο
- κατάθλιψη
- υπνηλία
- μυϊκοί πόνοι-κράμπες
- πρησμένα βλέφαρα/πρόσωπο
- μη αντοχή στο κρύο
- χαμηλή θερμοκρασία σώματος
- απώλεια μνήμης
- δυσκοιλιότητα
- αύξηση βάρους
- απώλεια μαλλιών
- αλλαγές στη φωνή
- διαταραχές στον εμμηνορρυσιακό κύκλο
- υπογονιμότητα
- βραδεία καρδιακή λειτουργία
- υψηλή χοληστερίνη
- μειωμένα αντανακλαστικά/διάσπαση προσοχής
- έλλειψη ενδιαφέροντος
- μειωμένη σεξουαλική επιθυμία
Επίσης η συμπτωματολογία ίσως οφείλεται και σε άλλα αίτια και για το λόγο αυτό ο ασθενής οφείλει να κάνει τις απαραίτητες εξετάσεις αίματος για να ελέγξει τα επίπεδα των ορμονών του θυρεοειδούς.
Υπάρχει θεραπεία για τον υποθυρεοειδισμό;
Αρχικά ο υποθυρεοειδισμός είναι μια χρόνια ασθένεια και απαιτείται ισόβια φαρμακευτική αγωγή.
Ο ενδοκρινολόγος είναι ο ιατρός που θα καθοδηγήσει και θα συμβουλέψει καταλλήλως τους ασθενείς σχετικά με τον τύπο και τη δόση της θυροξίνης (Τ4) που πρέπει να δοθεί. Η θεραπεία βασίζεται στην αντικατάσταση της ορμόνης Τ4 που ο θυρεοειδής δεν είναι πλέον ικανός να παράγει, με τη συνθετική θυροξίνη (Τ4) .
Πρέπει να ληφθεί υπόψη βέβαια πως ανάλογα την ηλικία, την περίπτωση και τη νόσο του ατόμου, συνίστανται εξετάσεις συνήθως ετήσιες με σκοπό τον έλεγχο της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης και της αντίστοιχης αγωγής μετέπειτα.
Έτσι λοιπόν ο υποθυρεοεδισμός μπορεί να αντιμετωπιστεί επαρκώς, αντικαθιστώντας την ποσότητα της ορμόνης (που δεν παράγεται από τον αδένα) με τη συνθετική θυροξίνη (Τ4) διατηρώντας την ομοιοσύσταση του οργανισμού και την αποκατάσταση των επιπέδων των θυρεοειδικών ορμονών στο σώμα.
Επιπλοκές
Ο υποθυρεοειδισμός χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε άλλα προβλήματα υγείας, όπως:
- Καρδιακά προβλήματα: Ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο κίνδυνο καρδιακής νόσου ή καρδιακής ανεπάρκειας.
- Βρογχοκήλη: Ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να προκαλέσει μεγέθυνση του θυρεοειδούς αδένα προκαλώντας δυσκολία στην κατάποση ή στην αναπνοή.
- Περιφερική Νευροπάθεια: Βλάβη του περιφερικού νευρικού συστήματος που προκαλεί πόνο, μούδιασμα και μυρμήγκιασμα στα χέρια και τα πόδια.
- Υπογονιμότητα: Τα χαμηλά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών μπορεί να επηρεάσουν την ωορρηξία, η οποία μπορεί να περιορίσει τη γονιμότητα της γυναίκας.
- Γενετικές ανωμαλίες: σύνδρομο Turner (διαγραφή ολόκληρου χρωμοσώματος Χ)
- Μυξοίδημα: η θυρεοειδική ανεπάρκεια προκαλεί μια σωρεία συμπτωμάτων όπως: εξάντληση, μειωμένο μεταβολισμό, άλγος, εύθραυστα νύχια, αργή ομιλία και καρδιολογικά προβλήματα με αποτέλεσμα να δημιουργείται η κλινική εικόνα του μυξοιδήματος. Οφείλεται σε πρωτοπαθή (θυρεοειδεκτομή, χρόνια θυρεοειδίτιδα) ή δευτεροπαθή υποθυρεοειδισμό (βλάβη της υπόφυσης). Πολύ σπάνια επέρχεται κώμα ή θάνατος.
- Προβλήματα ψυχικής υγείας: όπως έντονο άγχος, νευρικότητα, σύγχυση & κατάθλιψη.
Διατροφή & υποθυρεοειδισμός
Ακολουθώντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής και διατροφής, ο ασθενής συμβάλλει αισθητά στη βελτίωση της λειτουργίας του θυρεοειδή.
Συνήθως προτείνονται στη διατροφή τα παρακάτω:
- Σελήνιο και ψευδάργυρος
- Γλυκοπατάτες
- Τροφές που έχουν υποστεί ζύμωση (γιαούρτι, τυρί, ξινόγαλα)
- Τροφές πλούσιες σε αντιοξειδωτικά (βατόμουρα, το πράσινο τσάι, η μαύρη σοκολάτα)
Τροφές που πρέπει να αποφεύγονται:
- Γλουτένη
- Ωμό λάχανο
- Επεξεργασμένες τροφές
- Υδράργυρος
Είναι πολύ σημαντικό να βελτιώσετε τον καθημερινό τρόπο ζωής, τη διατροφή και την ευεξία, για να παραμείνετε υγιείς. Διατηρήστε σταθερά τα επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών με την ημερήσια λήψη φαρμάκων σας και τη σωστή καθοδήγηση του ιατρού σας.
Οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν κείμενο έχουν καθαρά ενημερωτικό σκοπό και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως ιατρικές συμβουλές. Ο εξειδικευμένος πάροχος υγείας σας είναι ο αποκλειστικός υπεύθυνος για τη σωστή πληροφόρηση, διάγνωση και καθορισμό της πιθανής θεραπείας για οποιοδήποτε θέμα υγείας αντιμετωπίζετε και στον οποίο θα πρέπει να απευθύνεστε σε κάθε περίπτωση.
