Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ ή IBS), επίσης γνωστό ως σπαστική κολίτιδα, αντιπροσωπεύει μία από τις πιο συνηθισμένες γαστρεντερολογικές παθήσεις. Παρουσιάζεται ως η πιο συχνή κινητική διαταραχή του παχέος εντέρου λόγω της αλληλεπίδρασης εγκέφαλου και γαστρεντερικού συστήματος προκαλώντας πόνο στο στομάχι, σε διάφορες περιοχές της κοιλιάς, προβλήματα, και αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου, δυσκοιλιότητα και συχνή διάρροια.
Στατιστικά, περίπου ένας στους επτά ανθρώπους αντιμετωπίζει το ΣΕΕ. Πρόκειται για μία συνήθη νόσο, καθώς το 25-30% των ατόμων που επισκέπτονται τα ιατρεία των νοσοκομείων πάσχουν από αυτήν. Το κόστος που συνδέεται με τις κλινικές και τις εργαστηριακές εξετάσεις που απαιτούνται για την αποκλειστική διάγνωση του συνδρόμου, αποκαλύπτει το μέγεθος του προβλήματος στη δημόσια υγεία, καθώς και την πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι ειδικοί. Γι’ αυτό απαιτείται έγκαιρη διάγνωση με σκοπό την ανακούφιση του ασθενούς, τη βελτίωση ποιότητας ζωής και μείωση της συμπτωματολογίας του.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το ΣΕΕ δεν συνδέεται με καρκίνο, με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου ή αιμορραγία και κατά την εξέταση της κολονοσκόπησης δεν παρουσιάζονται παθολογικά ευρήματα.
Οι διάφοροι τύποι Σπαστικής Κολίτιδας ή Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου διακρίνονται σε:
- Ευερέθιστο Έντερο με κυρίαρχο σύμπτωμα διάρροιας (IBS-D)
- Ευερέθιστο Έντερο με κυρίαρχο σύμπτωμα δυσκοιλιότητας (IBS-C)
- Ευερέθιστο Έντερο με εναλλαγές διάρροιας-δυσκοιλιότητας (μεικτός τύπος, IBS-M)
Επιπλέον, υπάρχουν δύο άλλες κατηγορίες λειτουργικών διαταραχών του εντέρου:
- Λειτουργική Δυσκοιλιότητα (FC)
- Λειτουργική Διάρροια (FDr)
Θεωρίες & Παράγοντες
Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ) αποτελεί μια πολύπλοκη κατάσταση με αρκετές θεωρίες για την αιτιολογία της που δεν έχουν όμως ακόμη οριστικοποιηθεί. Παρά τη συνεχιζόμενη έρευνα και την εξέλιξη της ιατρικής, η αιτία του ΣΕΕ παραμένει άγνωστη.
Κάποιες θεωρίες υποστηρίζουν τα παρακάτω:
- Το ΣΕΕ προκαλείται από ανώμαλες συσπάσεις του εντέρου, εκδηλώνοντας πόνο και δυσκοιλιότητα. Αυτός ο μηχανισμός, ωστόσο, δεν αποτελεί σύμπτωμα για όλους τους ασθενείς και είναι ασαφές αν οι συσπάσεις είναι αποτέλεσμα ή αίτιο της διαταραχής.
- Υπάρχουν περιπτώσεις που εμφανίζεται μετά από σοβαρή γαστρεντερική λοίμωξη, αλλά δεν είναι ακόμη σαφές πώς ακριβώς αυτή η λοίμωξη προκαλεί το σύνδρομο, δεδομένου ότι οι περισσότεροι ασθενείς δεν έχουν ιστορικό τέτοιου είδους των λοιμώξεων.
- Τα άτομα που αναζητούν ιατρική βοήθεια για την πάθηση είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίζουν στρες και άγχος, παρότι αυτά δεν αποτελούν την πραγματική αιτία του συνδρόμου.
- Μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι το ΣΕΕ προκαλείται από την υπερευαισθησία των εντέρων σε φυσιολογικά ερεθίσματα, θεωρία γνωστή ως «σπλαχνική υπεραλγησία». Σύμφωνα με αυτήν, οι φυσιολογικές διεργασίες στο έντερο ερμηνεύονται ως υπερβολικά επώδυνες.
- Οι τροφικές δυσανεξίες είναι επίσης συχνές στους ασθενείς με ΣΕΕ πιθανότατα λόγω ευαισθησίας σε συγκεκριμένα τρόφιμα ή αλλεργικών αντιδράσεων. Ο καλύτερος τρόπος για να εξεταστεί αυτή η συσχέτιση είναι μέσω συστηματικής εξάλειψης ορισμένων τροφών από τη διατροφή, που πρέπει να επιβλέπεται από ειδικό για να αποφευχθεί η παράλειψη θρεπτικών συστατικών και οι περιττοί περιορισμοί που μπορούν να επιδεινώσουν την ποιότητα ζωής.
Συμπτώματα
Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ) περιλαμβάνει ορισμένα από τα παρακάτω συμπτώματα, ωστόσο, η ύπαρξή τους μεμονωμένα δεν αποτελεί απόλυτη ένδειξη για το ΣΕΕ . Συνεπώς είναι σημαντικό να διενεργηθεί διάγνωση από εξειδικευμένο γαστρεντερολόγο για να αποκλειστούν άλλες πιθανές παθολογίες.
Τα βασικά συμπτώματα του Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου είναι:
- Κοιλιακό Άλγος: Περιγράφεται σαν έντονο σφίξιμο στην κοιλιά που περιοδικά υφίσταται ή επιδεινώνεται. Ο χαρακτήρας και η θέση του πόνου ποικίλουν, και παράλληλα παράγοντες όπως το άγχος ή οι διατροφικές επιλογές μπορούν να επηρεάσουν την έντασή του. Σημαντικό είναι πως ο κοιλιακός πόνος που σχετίζεται με ανορεξία, απώλεια βάρους ή που ξυπνά τον ασθενή κατά τη διάρκεια της νύχτας, χρήζει περαιτέρω έλεγχο και παρακολούθηση.
- Διαταραχές Εντερικών Συνηθειών: Οι ασθενείς παραπονούνται για διάρροια, δυσκοιλιότητα ή και εναλλαγή αυτών των καταστάσεων. Περίπου 50% των ασθενών αναφέρουν διάρροιες ως σύμπτωμα.
- Αιματηρές Νυκτερινές Διάρροιες: Αυτή η μορφή διάρροιας δεν συσχετίζεται απαραίτητα με το σύνδρομο και μπορεί να υποδηλώνει οργανικά προβλήματα.
- Άλλα Συμπτώματα: Ναυτία, δυσπεψία, φούσκωμα της κοιλιάς, μετεωρισμός, παραγωγή αερίων, δυσμηνόρροια, δυσπαρευνία, γενικευμένοι πόνοι είναι επίσης συχνά παρατηρούμενα συμπτώματα που σχετίζονται με το ΣΕΕ.
Θεραπεία & Συμβουλές Διαχείρισης
Η διαχείριση του Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ) απαιτεί πολυδιάστατη προσέγγιση λόγω των πολλαπλών παραγόντων που επηρεάζουν την κατάσταση των ασθενών.
Τρεις βασικοί παράγοντες που επιδεινώνουν τα συμπτώματα του ΣΕΕ είναι:
- Μη ισορροπημένη διατροφή: Η κατανάλωση ανθυγιεινών τροφών μπορεί να επιδεινώσει τα προβλήματα του εντέρου. Μια ισορροπημένη διατροφή μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα του ΣΕΕ.
- Καθιστική ζωή: Η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας μπορεί να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στη λειτουργία του εντέρου. Η φυσική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει σε αυτό.
- Κακή ψυχολογική κατάσταση: Η ψυχολογική κατάσταση, όπως η κατάθλιψη ή το άγχος, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τα συμπτώματα. Οι τεχνικές χαλάρωσης και οι στρατηγικές για τη διαχείριση του άγχους μπορεί να βοηθήσουν
Αναγνωρίζοντας τη σπουδαιότητα αυτών των παραγόντων, η διαχείριση του ΣΕΕ θα πρέπει να εστιάζει σε αλλαγές στον τρόπο ζωής και στην καθημερινή ρουτίνα των ασθενών.
Η θεραπεία του Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ) είναι πολύπλευρη και προσανατολίζεται στη διαχείριση των συμπτωμάτων. Επειδή η αιτιολογία του ΣΕΕ παραμένει άγνωστη, οι θεραπείες επικεντρώνονται στην ανακούφιση των συμπτωμάτων.
- Η διατροφή αποτελεί σημαντικό μέρος της θεραπείας, με τις ακόλουθες προτάσεις:
- Γαλακτοκομικά προϊόντα: Προτείνεται αποκλεισμός τους, καθώς η δυσανεξία στη λακτόζη ενδέχεται να επιδεινώσει τα συμπτώματα.
- Φυτικές ίνες: Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων φυτικών ινών (όπως πχ από οσπριοειδή) ενδέχεται να επιδεινώσει τα συμπτώματα σε ορισμένους. Συνεπώς η αποφυγή τέτοιων τροφών που προκαλούν αέρια, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των συμπτωμάτων.
- Λιπαρά τρόφιμα: Συστήνεται αποφυγή ή μείωση τους, καθώς μερικά άτομα μπορεί να αντιδρούν αρνητικά σε υψηλά επίπεδα λιπαρών στα τρόφιμα ή τρόφιμα που περιέχουν κορεσμένα λίπη.
- Αλκοόλ: Η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματά του ΣΕΕ οπότε καλό είναι να αποφεύγεται όσο γίνεται.
Οι αλλαγές στη διατροφή πρέπει να γίνουν σταδιακά και καλό είναι να ακολουθείται πάντα η συμβουλή κάποιου εξειδικευμένου διατροφολόγου ή ιατρού για να διαμορφωθεί μια κατάλληλη διατροφή που ταιριάζει στις ανάγκες κάθε συγκεκριμένου ατόμου με ΣΕΕ.
- Η χρήση φαρμακευτικής αγωγής:
Εάν οι διατροφικές αλλαγές δεν φέρουν βελτίωση, υπάρχουν φάρμακα που μπορούν να ανακουφίσουν τα συμπτώματα. Η χρήση φαρμάκων που μειώνουν το άγχος σε συνδυασμό με αντιδιαρροϊκά, σπασμολυτικά, αντιεμετικά ή ακόμη και αντιβιοτικά φάρμακα, ειδικά όταν υπάρχει έξαρση των συμπτωμάτων επιφέρει αισθητή μείωση των ενοχλήσεων. Πολλές φορές μάλιστα, η φαρμακευτική αγωγή συνοδεύεται και από την χορήγηση προβιοτικών σκευασμάτων.
- Οι συμπληρωματικές θεραπείες:
Εναλλακτικές μέθοδοι, όπως η χρήση βοτάνων και βελονισμού, φαίνεται να έχουν ενθαρρυντικά αποτελέσματα, σύμφωνα με έρευνες. Γενικά, οι διάφορες τεχνικές διαχείρισης του στρες μπορούν μόνο να βελτιώσουν την όλη κατάσταση
Το ΣΕΕ αποτελεί μια πολύπλοκη νόσο που προκαλεί δυσφορία, αλλά δεν απειλεί σοβαρά την υγεία. Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται η συστηματική παρακολούθηση από εξειδικευμένους ειδικούς για την παροχή εξατομικευμένης αντιμετώπισης αυτής της σύνθετης νόσου.
Οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν κείμενο έχουν καθαρά ενημερωτικό σκοπό και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως ιατρικές συμβουλές. Ο εξειδικευμένος πάροχος υγείας σας είναι ο αποκλειστικός υπεύθυνος για την ορθή και ολοκληρωμένη ενημέρωση, διάγνωση και πιθανή θεραπεία σε οποιοδήποτε θέμα υγείας αντιμετωπίζετε και στον οποίο θα πρέπει να απευθύνεστε σε κάθε περίπτωση.
