Η ραγάδα πρωκτού είναι μία ρήξη του δέρματος του πρωκτού. Μπορεί να προκαλέσει έντονο πόνο που συχνά ξεκινάει έως και 1-2 ώρες μετά την αφόδευση και μπορεί να διαρκέσει από λίγες ώρες έως όλη την ημέρα. Επίσης σε πολλές περιπτώσεις συνυπάρχει και αιμορραγία. Οι οξείες ραγάδες του πρωκτού διαρκούν λιγότερο από 6 εβδομάδες, ενώ οι χρόνιες ραγάδες διαρκούν περισσότερο από 6 εβδομάδες. Εάν δεν αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά, οι ραγάδες του πρωκτού μπορεί να οδηγήσουν σε μόλυνση ή σχηματισμό αποστήματος/συριγγίου στον πρωκτό. Μπορούν επίσης να προκαλέσουν εντερική συμφόρηση και έντονη δυσκοιλιότητα καθώς οι ασθενείς αποφεύγουν την αφόδευση, επηρεάζοντας δυσμενώς έτσι την ποιότητα ζωής των ατόμων. Ο επιπολασμός της πρωκτικής ραγάδας εκτιμάται ότι είναι περίπου 11%, με τους άνδρες και τις γυναίκες να κινδυνεύουν εξίσου.
Αιτίες της ραγάδας πρωκτού
Τα συχνότερα αίτια που μπορούν να προκαλέσουν ραγάδα στον πρωκτό είναι:
- η δυσκοιλιότητα
- τα σκληρά κόπρανα
- οι πολλαπλές διαρροϊκές κενώσεις.
Όλα τα παραπάνω μπορούν να προκαλέσουν μικροτραυματισμούς στην περιοχή, που συχνά εξελίσσονται σε μεγαλύτερα τραύματα τα οποία με την πάροδο του χρόνου μετατρέπονται σε ραγάδες.
Άλλα σπανιότερα αίτια της ραγάδας πρωκτού είναι τα εξής:
- Καρκίνος του πρωκτού
- Έρπητας πρωκτού
- Σύφιλη στον πρωκτό
- Λευχαιμία
- Νόσος του Crohn
- Ελκώδης κολίτιδα
- HIV
- AIDS
- Δερματολογικές παθήσεις όπως ψωρίαση ή κνησμός στην περιοχή του πρωκτού
- Πρωκτικό τραύμα (πρωκτικό σεξ, χειρουργική επέμβαση, εγκυμοσύνη)
- Φάρμακα, όπως για παράδειγμα τα οπιοειδή
- Χημειοθεραπεία
Ποια είναι τα συμπτώματα ραγάδας πρωκτού;
Τα συνηθέστερα συμπτώματα της πρωκτικής ραγάδας περιλαμβάνουν:
- Ορατό και ψηλαφητό σκίσιμο (ρωγμή) στην περιπρωκτική χώρα
- Μικρή διόγκωση του δέρματος γύρω από τη ρωγμή
- Αιφνίδιος και έντονος πόνος στον πρωκτό κατά τη διαδικασία της κένωσης, ο οποίος ενδέχεται να παραμένει και μετά την κένωση για αρκετές ώρες
- Κηλίδες αίματος στα κόπρανα ή στο χαρτί κατά το σκούπισμα
- Αίσθηση καύσου και σκισίματος
- Κνησμός στον πρωκτό
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;
Παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης πρωκτικής ραγάδας περιλαμβάνουν:
- Δυσκοιλιότητα. Η καταπόνηση κατά τη διάρκεια των κινήσεων του εντέρου και η αποβολή σκληρών κοπράνων αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης ραγάδων στην περιοχή του πρωκτού
- Τοκετός. Οι ραγάδες του πρωκτού είναι πιο συχνές στις γυναίκες μετά τον τοκετό
- Η νόσος του Crohn. Αυτή η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου προκαλεί σε κάποιους ασθενείς χρόνια φλεγμονή του πρωκτικού σωλήνα, η οποία μπορεί να κάνει την επένδυση του πρωκτικού καναλιού πιο ευάλωτη στο σχίσιμο
- Πρωκτική επαφή
- Ηλικία. Οι ρωγμές του πρωκτού μπορούν να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά είναι πιο συχνές σε βρέφη και ενήλικες μέσης ηλικίας
Ποιους επηρεάζει η ραγάδα στην περιοχή του πρωκτού;
Οι ραγάδες του πρωκτού είναι αρκετά συχνές, με περίπου 1 στους 10 ανθρώπους να επηρεάζονται κάποια στιγμή στη ζωή τους. Επηρεάζουν και τα δύο φύλα εξίσου και άτομα όλων των ηλικιών μπορούν να νοσήσουν. Όμως τα παιδιά και οι νεαροί ενήλικες μεταξύ 15 και 40 ετών είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν ραγάδες πρωκτού.
Πώς γίνεται η διάγνωση του προβλήματος;
Η εξέταση πραγματοποιείται καλύτερα στην πλάγια θέση, χωρίζοντας απαλά τους γλουτούς με σκοπό την καλύτερη εικόνα του πρωκτού. Οι περισσότερες ραγάδες εμφανίζονται στη μέση γραμμή οπίσθια ή πρόσθια. Οι οξείες ραγάδες είναι εμφανείς ως ένα νέο σκίσιμο στο περιπρωκτικό δέρμα. Συχνό εύρημα στην εξέταση είναι ο σπασμός του σφιγκτήρα του πρωκτού. Η πρωκτοσκόπηση καλό είναι να αποφεύγεται, γιατί μπορεί να προκληθεί πάρα πολύ οξύς πόνος κατά την εισαγωγή του πρωκτοσκοπίου. Ο καταλληλότερος ιατρός για τη διάγνωση και θεραπεία της ραγάδας του πρωκτού είναι ο πρωκτολόγος.
Τι περιλαμβάνει η συντηρητική διαχείριση των ραγάδων του πρωκτού;
Βασικός άξονας στη διαχείριση των ραγάδων του πρωκτού είναι η διασφάλιση μαλακών κοπράνων, με σκοπό να αποβάλλονται εύκολα. Οι ενήλικες θα πρέπει να αυξήσουν την πρόσληψη φυτικών ινών σε 18-30 g την ημέρα και να εξασφαλίσουν επαρκή πρόσληψη υγρών. Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν καθαρτικά που δίνουν όγκο στα κόπρανα και ευνοούν υγιείς κινήσεις του εντέρου βραχυπρόθεσμα. Ωστόσο, μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες πρέπει να διατηρείται μόλις επουλωθεί η ραγάδα για να αποφευχθεί η υποτροπή.
Απαιτείται επίσης διαχείριση του πόνου. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω τακτικής αναλγησίας με φάρμακα όπως η παρακεταμόλη ή η ιβουπροφαίνη. Συνιστώνται επίσης ζεστά μπάνια. Εάν απαιτείται ισχυρότερος έλεγχος του πόνου, τότε μπορεί να χορηγηθεί η τραμαδόλη. Ωστόσο, ο κίνδυνος δυσκοιλιότητας θα πρέπει να μετράται προσεκτικά και να συζητείται με τον ασθενή. Η βραχυπρόθεσμη χρήση τοπικού αναισθητικού όπως η αλοιφή λιδοκαΐνης 5% έχει αποδειχθεί αποτελεσματική, αν και θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο βραχυπρόθεσμα (μέγιστο 14 ημέρες). Η αλοιφή λιδοκαΐνης είναι πιο αποτελεσματική όταν εφαρμόζεται 1-2 λεπτά πριν από την αφόδευση.
Μπορεί να συνταγογραφηθεί αλοιφή τρινιτρικής γλυκερίνης 0,2% ή 0,4% για την ενθάρρυνση της επούλωσης των ρωγμών του πρωκτού. Αυτή θα πρέπει να χρησιμοποιείται δύο φορές την ημέρα για έως και 8 εβδομάδες. Θεωρείται ότι δρα αυξάνοντας τη ροή του αίματος στην περιοχή και ενθαρρύνοντας τη μυϊκή χαλάρωση. Μελέτες έχουν βρει επίσης ότι αυτό είναι αποτελεσματικό σε σύγκριση με ένα εικονικό φάρμακο (placebo). Ωστόσο, η αύξηση της ισχύος της αλοιφής δεν μειώνει τον χρόνο επούλωσης. Οι πονοκέφαλοι αναφέρονται ως η πιο σημαντική ανεπιθύμητη ενέργεια και έχει αναφερθεί ποσοστό υποτροπής περίπου 50%. Η τρινιτρική γλυκερίνη πρέπει να αποφεύγεται σε έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες.
Είναι σημαντικό οι ασθενείς να κατανοήσουν ότι αυτά τα τοπικά σκευάσματα δεν ανακουφίζουν από μόνα τους τον πόνο κατά την εφαρμογή, αν και οδηγούν σε επιτυχή επούλωση των ραγάδων σε αρκετές περιπτώσεις. Τέλος άλλη μια μορφή συντηρητικής θεραπείας αποτελεί η έγχυση αλλαντικής τοξίνης τύπου Α στον σφιγκτήρα του πρωκτού, η οποία χαλαρώνει προσωρινά τον μυ του πρωκτικού σφιγκτήρα, ανακουφίζοντας τον πόνο και προάγοντας την επούλωση.
Τι περιλαμβάνει η χειρουργική επέμβαση για μια ραγάδα του πρωκτού;
Πριν εξεταστεί το ενδεχόμενο χειρουργικής επέμβασης, ο εξειδικευμένος πρωκτολόγος θα επανεξετάσει και μπορεί να πραγματοποιήσει και άλλες εξετάσεις για να προσδιορίσει γιατί οι άλλες θεραπείες απέτυχαν να επουλώσουν τη ραγάδα στην περιοχή του πρωκτού.
Μια ραγάδα στην περιοχή του πρωκτού μπορεί να μην επουλωθεί λόγω ουλών ή μυϊκών σπασμών του έσω σφιγκτήρα του πρωκτού. Η χειρουργική επέμβαση συνήθως συνίσταται στην πραγματοποίηση τομής σε ένα μικρό τμήμα του έσω σφιγκτήρα του πρωκτού με σκοπό να μειώσει τον πόνο και το σπασμό, επιτρέποντας στην ραγάδα να επουλωθεί. Η διατομή του μυός μπορεί σε ένα μικρό ποσοστό ασθενών να προκαλέσει ήπια ή μέτρια ακράτεια κοπράνων.
Με την πάροδο των χρόνων όμως αναπτύχθηκε με νέα τεχνική ανώδυνη με άριστα αποτελέσματα για τον ασθενή με ραγάδα πρωκτού και ειδικά για χρόνια ραγάδα. Ο λόγος γίνεται για την τεχνική θεραπείας των ραγάδων με Laser.
Τι είναι η Θεραπεία των ραγάδων με Laser;
Η θεραπεία με Laser για την αντιμετώπιση της ραγάδας πρωκτού αποτελεί μία νέα, αναίμακτη, ασφαλή και ανώδυνη τεχνική, η οποία προσφέρει άριστα αποτελέσματα στον ασθενή. Πρόκειται για μία ελάχιστα επεμβατική μέθοδο, κάτι που την καθιστά απόλυτα ασφαλή για τον ασθενή. Επιφέρει σχεδόν μηδενικό πόνο μετά την επέμβαση, ενώ ο σφιγκτήρας του πρωκτού δεν τίθεται σε κίνδυνο. Η διαδικασία διαρκεί μόλις 10 λεπτά και εκτελείται είτε στο ιατρείο είτε στην Κλινική. Αμέσως μετά, ο ασθενής επιστρέφει στο σπίτι του και στις καθημερινές του δραστηριότητες.
Πότε πρέπει να πάτε σε έναν γιατρό;
Μην αφήνετε την αμηχανία και το φόβο να σας σταματήσει να αναζητήσετε βοήθεια. Οι ραγάδες του πρωκτού είναι ένα κοινό πρόβλημα που συνηθίζουν να αντιμετωπίζουν οι γιατροί και ειδικά οι πρωκτολόγοι. Οι περισσότερες ραγάδες του πρωκτού βελτιώνονται χωρίς χειρουργική θεραπεία, αλλά ο εξειδικευμένος πρωκτολόγος θα αποκλείσει άλλες καταστάσεις με παρόμοια συμπτώματα, όπως αιμορροΐδες. Ο εξειδικευμένος ιατρός μπορεί τέλος να σας προτείνει μέτρα αυτοβοήθειας και θεραπείες που μπορούν να ανακουφίσουν τα συμπτώματά σας και να μειώσουν τον κίνδυνο επανεμφάνισης ραγάδας στην περιοχή του πρωκτού.
Ιωάννης Δοντάς
Χειρουργός – Πρωκτολόγος – Στρατιωτικός Ιατρός
https://dontaslaser.gr/
