Η πνευμονία θεωρείται μια από τις πιο σοβαρές λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος. Μπορεί να προκληθεί από διάφορους μικροοργανισμούς, όπως βακτήρια, ιούς και μύκητες και πλήττει τους πνεύμονες. Θεωρείται παγκοσμίως ως η λοίμωξη με τη μεγαλύτερη θνητότητα, αφού μόνο το 2019 καταγράφηκαν περίπου 2,5 εκατομμύρια θάνατοι. Πιο συγκεκριμένα στις ανεπτυγμένες χώρες λαμβάνει την 6η θέση στην αιτιολογία των θανάτων.
Η πνευμονία είναι μια λοίμωξη που επηρεάζει είτε τον έναν είτε και τους δύο πνεύμονες. Αναγκάζει τους αερόσακους ή τις κυψελίδες (χώροι με αέρα κατά την αναπνοή) και τους γύρω ιστούς να γεμίσουν με υγρό ή πύον εξαιτίας της φλεγμονής. Η σοβαρότητα της πνευμονίας εξαρτάται από την ηλικία, το γενικό ιατρικό ιστορικό και την αιτία της λοίμωξης του κάθε ατόμου.
Αίτια πνευμονίας
Η πνευμονία ανάλογα τον παθογόνο μικροοργανισμό ταξινομείται σε:
- Άτυπη : με κοινό αίτιο το μυκόπλασμα πνευμονίας
- Τυπική: με κοινό αίτιο τον πνευμονιόκοκκο
- Ιογενή : συνήθως προκαλείται από ιό της γρίπης & τον ιό SARS-Cov-2 (Covid 19)
Άλλες αιτίες της πνευμονίας μπορεί να αφορούν λοιμώξεις από:
- Αδενοϊό
- Ανεμοβλογιά
- Ιλαρά
- Κοκκύτη
- Χλαμύδια
- Βακτήρια/Βακτηριακή: αφορά κυρίως τους τύπους βακτηριών στρεπτόκκοκο (Streptococcus), σταφυλόκκοκο (staphylococcus) και αιμόφιλο (Haemophilus)
- Μύκητες
- Βρογχοπνευμονία: όταν εμφανίζεται σε συνδυασμό με βρογχίτιδα
Επίσης χωρίζεται σε:
- Εξωνοσοκομειακή: όταν εκδηλωθεί στο σπίτι του ασθενούς
- Νοσοκομειακή: όταν εκδηλωθεί μετά την εισαγωγή του ασθενούς στο νοσοκομείο (αφορά τις πρώτες 48 ώρες)
Τρόποι μετάδοσης της πνευμονίας
Η πνευμονία μπορεί να μεταδοθεί με διάφορους τρόπους και είναι σημαντικό να τους γνωρίζουμε για την πρόληψη της νόσου.
Συνήθως μεταδίδεται:
- Αερογενώς μέσω της επαφής με άτομα που έχουν γρίπη ή κρυολόγημα εξαιτίας της εισπνοής σταγονιδίων
- Μέσω της χρήσης κοινών αντικειμένων
- Συνωστισμού ατόμων σε κλειστούς χώρους
- Επαφής με μολυσμένες επιφάνειες
Παράγοντες κινδύνου
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί σε συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες που διατρέχουν πιο υψηλό κίνδυνο, ώστε να προληφθεί η ανάπτυξη της πνευμονίας.
- Τα μωρά και τα παιδιά ηλικίας 2 ετών και κάτω: το ανοσοποιητικό τους σύστημα βρίσκεται σε διαδικασία ανάπτυξης οπότε είναι περισσότερο ευάλωτα.
- Οι ηλικιωμένοι 65 ετών και άνω: το ανοσοποιητικό τους σύστημα είναι περισσότερο εξασθενημένο λόγω ηλικίας καθώς υπάρχει έντονη συννοσηρότητα και με άλλες παθήσεις της υγείας.
- Υποκείμενα νοσήματα: νεφρική ανεπάρκεια, σακχαρώδης διαβήτης, πνευμονοπάθεια.
Συμπτώματα Πνευμονίας
Τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα της πνευμονίας είναι:
- Βήχας που δημιουργεί πτύελα (παχύρευστη ή έγχρωμη βλέννα)
- Πόνος στο στήθος
- Τρέμουλο/Ρίγη
- Πυρετός
- Δύσπνοια
- Κεφαλαλγία
- Εφίδρωση
- Απώλεια όρεξης
- Κόπωση/Αδιαθεσία
- Φλέματα
- Ταχύπνοια
Σπανιότερα συμπτώματα αφορούν:
- Αιμόπτυση
- Ναυτία & εμετός
- Πόνος στα πλευρά
- Συριγμός
- Πόνος στις αρθρώσεις
- Σύγχυση σε ηλικιωμένους ανθρώπους
Επίσης η πνευμονία μπορεί να επιφέρει σοβαρές επιπλοκές στο ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς.
Οι πιο συχνές επιπλοκές περιλαμβάνουν:
- Χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στην κυκλοφορία του αίματος
- Χαμηλή αρτηριακή πίεση
- Πνευμονικό απόστημα
- Σοβαρή πνευμονική βλάβη (σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας {ΑRDS})
Διάγνωση
Για τη διάγνωση της πνευμονίας απαιτείται κλινική αξιολόγηση από πνευμονολόγο:
- Αξιολόγηση συνολικής εικόνας του ασθενούς και έλεγχος ακροαστικών
- Λήψη ενός πλήρους ιατρικού ιστορικού
- Συμπτωματολογία (βήχας, πυρετός, πόνος στο στήθος) & εξέλιξη της νόσου
- Ακτινογραφία θώρακος
- Αξονική Τομογραφία (CT)
- Μικροβιολογικές εξετάσεις αίματος (CRP, λευκά αιμοσφαίρια, καθίζηση)
- Οξυγόνο αίματος: εδώ παρατηρείται αν υπάρχει κορεσμός οξυγόνου για να ληφθεί μια πλήρη κλινική εικόνα
- Λήψη φαρυγγικού επιχρίσματος με σκοπό την απομόνωση του μικροβίου
Θεραπεία
Η θεραπεία για την πνευμονία εξαρτάται από τον τύπο πνευμονίας και τη σοβαρότητα της συμπτωματολογίας.
Οι στόχοι της θεραπείας αφορούν την ίαση της ίδιας της λοίμωξης και την πρόληψη τυχόν επιπλοκών.
Επειδή όμως πολλές φορές δεν είναι εφικτή η αιτιολογία ή να βρεθεί ο ακριβής μικροοργανισμός χορηγείται σχεδόν πάντα αντιβιοτική αγωγή (εμπειρική αγωγή).
Συνίστανται λοιπόν:
- Αντιβιοτικά: αντιιικά & αντιμυκητιακά
- Θεραπεία για την άρτια υποστήριξη αναπνευστικού συστήματος (ασκήσεις βαθιάς αναπνοής)
Στις περιπτώσεις που υπάρχει ήπια πνευμονία ο ιατρός χορηγεί το κατάλληλο φάρμακο δίνοντας τις αντίστοιχες οδηγίες με την ανάλογη δοσολογία λαμβάνοντας υπόψη και τη συνολική κλινική εικόνα του ασθενούς.
Η διάρκεια χορήγησης είναι περίπου 15-20 ημέρες.
Σε σοβαρότερες περιπτώσεις μπορεί να χορηγηθεί αντιβιοτικό και για 10 μήνες.
Γενικά, η αντιβιοτική αγωγή ξεκινά αμέσως μόλις υπάρχει υποψία βακτηριακής πνευμονίας.
Επιπρόσθετα υπάρχουν ομάδες ασθενών που μπορεί να χρειαστούν ειδική περίθαλψη με παροχή οξυγόνου και ενδοφλέβια χορήγηση φαρμάκου προκειμένου να αντιμετωπίσουν τη νόσο.
Συμπερασματικά πρέπει να ληφθεί υπόψη πως η έγκαιρη χρήση αντιβιοτικών μειώνει τη σοβαρότητα της πνευμονίας και την πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών.
Πνευμονία μετά από Covid-19
Από στατιστικά δεδομένα και έρευνες που έγιναν κατά τη διάρκεια του κορονοϊού μέχρι και σήμερα η πνευμονία ήταν η σημαντικότερη ασθένεια που έπληξε ένα τεράστιο ποσοστό ανθρώπων. Αναφέρεται πως περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς λόγω του ιού SARS-CoV-2 χρειάστηκαν εισαγωγή στο νοσοκομείο παρουσιάζοντας συμπτώματα ακόμα και δύο μήνες μετά την έναρξη της νόσου. Συνεπώς προστέθηκαν επιπλέον συμπτώματα εκτός από εκείνα του ιού όπως: δυσκολία στην αναπνοή, αυξημένος καρδιακός ρυθμός, μειωμένη αρτηριακή πίεση και κόπωση.
Οι περισσότεροι ασθενείς με τον ιό covid-19 είχαν ήπια συμπτώματα (75%), ένα μικρό ποσοστό (15%) εκδήλωσε σοβαρές επιπλοκές πνευμονίας (οξεία αναπνευστική δυσχέρεια {ΑRDS}) και σε πνευμονικό επίπεδο ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών που είχαν σοβαρή νόσο παρουσίασαν αλλοιώσεις στην αναπνευστική λειτουργία ακόμη και 3 μήνες μετά την έξοδο τους από το νοσοκομείο.
Πρόληψη
Όλοι μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος αλλά και στη μείωση της πνευμονίας ακολουθώντας βασικούς κανόνες υγιεινής:
- Τακτικό πλύσιμο των χεριών
- Καθαρισμός & απολύμανση επιφανειών
- Βήχας ή φτέρνισμα σε χαρτομάντιλο
- Διακοπή του καπνίσματος
- Εμβολιασμός: το ΚΕΕΛΠΝΟ συνιστά ετήσιο εμβολιασμό από ηλικίες 6 μηνών και άνω
- Ενυδάτωση & λήψη άφθονών υγρών
- Ανάπαυση
- Καλή & ισορροπημένη διατροφή
- Περίθαλψη υποκείμενων νοσημάτων και παθήσεων
Οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν άρθρο έχουν καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως ιατρικές συμβουλές. Ο εξειδικευμένος πάροχος υγείας σας είναι ο αποκλειστικός υπεύθυνος για την έγκυρη πληροφόρηση, τη διάγνωση και τυχόν θεραπεία σε οποιοδήποτε θέμα υγείας αντιμετωπίζετε και στον οποίο θα πρέπει να απευθύνεστε σε κάθε περίπτωση.
