Η οστεοπόρωση είναι μία χρόνια πάθηση των οστών, κατά την οποία τα οστά γίνονται πολύ αδύναμα και εύθραυστα. Γίνονται μάλιστα τόσο εύθραυστα, ώστε απλές κινήσεις, όπως σκύψιμο ή ακόμη και ο βήχας ή το φτέρνισμα μπορούν να προκαλέσουν κάταγμα, συχνότερα στα οστά του ισχίου, της σπονδυλικής στήλης και του καρπού.
Τα οστά αποτελούν ζωντανό ιστό που αναπλάθεται συνεχώς. Η ικανότητά τους αυτή φθάνει στο μέγιστο στην ηλικία των 30 ετών περίπου, ενώ με την πάροδο του χρόνου φθίνει. Στην περίπτωση που η δημιουργία νέου ιστού δεν επαρκεί για να καλύψει την απώλεια, εμφανίζεται η οστεοπόρωση.
Η οστεοπόρωση αφορά γυναίκες και άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας, κυρίως άνω των 50 ετών. Οι γυναίκες έχουν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν οστεοπόρωση, κυρίως μετά την εμμηνόπαυση, εξαιτίας της ξαφνικής μείωσης των οιστρογόνων, οπότε και χάνουν ραγδαία οστική μάζα, κυρίως στα πρώτα χρόνια μετά. Παρόλα αυτά, ενδέχεται να εμφανιστεί και σε άνδρες, γυναίκες μικρότερης ηλικίας αλλά και παιδιά.
Αίτια
Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης οστεοπόρωσης, περιλαμβάνουν:
- Θεραπεία με μεγάλη δόση κορτιζόνης, που υπερβαίνει τους 3 μήνες
- Λήψη άλλων φαρμάκων που μπορούν να επηρεάσουν την υγεία των οστών ή τα επίπεδα ορμονών, όπως τα οιστρογόνα στις γυναίκες
- Οικογενειακό ιατρικό ιστορικό οστεοπόρωσης, ιδιαίτερα εάν κάποιος γονέας έχει παρουσιάσει κάταγμα ισχίου
- Χαμηλός δείκτης μάζας σώματος
- Διατροφικές διαταραχές, όπως ανορεξία ή βουλιμία και διατροφή φτωχή σε ασβέστιο και βιταμίνη D καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής
- Έλλειψη συστηματικής σωματικής άσκησης
- Υπερβολικό κάπνισμα
- Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Το αλκοόλ εμποδίζει την ανάπτυξη νέων κυττάρων των οστών, αλλά μπορεί να οδηγήσει και σε πτώση.
Συμπτώματα και διάγνωση της οστεοπόρωσης
Η οστεοπόρωση συνήθως, στα πρώτα στάδια δεν εμφανίζει συμπτώματα, αλλά γίνεται αντιληπτή όταν συμβεί κάποιο κάταγμα. Αφότου η πάθηση έχει προχωρήσει, ενδέχεται να εμφανιστούν συμπτώματα που περιλαμβάνουν:
- Πόνο στην πλάτη, που προκαλείται από κάποιο κάταγμα στην σπονδυλική στήλη
- Σταδιακή απώλεια ύψους
- Κύφωση
- Κατάγματα χαμηλής βίας, δηλαδή κατάγματα που προκαλούνται από μικρές κινήσεις ή ένα απλό πέσιμο
Ένα στάδιο πριν την οστεοπόρωση, είναι η οστεοπενία. Στην οστεοπενία, η οστική πυκνότητα είναι χαμηλότερη από το μέσο όρο της ηλικίας του ασθενούς, όχι όμως τόσο χαμηλή, ώστε να χαρακτηριστεί ως οστεοπόρωση. Η οστεοπενία δεν είναι απαραίτητο να οδηγήσει σε οστεοπόρωση, αλλά με την κατάλληλη αγωγή μπορούν να διατηρηθούν υγιή τα οστά και να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης οστεοπόρωσης.
Η διάγνωση της οστεοπόρωσης γίνεται από εξειδικευμένο γιατρό, με εξέταση και τον συνυπολογισμό πολλαπλών παραγόντων κινδύνου, τη λήψη του ιστορικού του ασθενούς και την μέτρηση οστικής πυκνότητας.
Πρόληψη
Όπως και σε καθετί, η πρόληψη είναι πιο σημαντική από την θεραπεία. Αν διατρέχετε κίνδυνο εμφάνισης οστεοπόρωσης, θα χρειαστεί να ακολουθήσετε κάποιες οδηγίες για την υγεία των οστών. Αυτές περιλαμβάνουν:
- Τακτική σωματική άσκηση για την ενδυνάμωση των οστών
- Υγιεινή διατροφή και κυρίως κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ασβέστιο και βιταμίνη D
- Έκθεση στον ήλιο, με την κατάλληλη προσοχή, για την παραγωγή βιταμίνης D. Η βιταμίνη D βοηθά σημαντικά στην αποτροπή εμφάνισης οστεοπόρωσης και στην απορρόφηση ασβεστίου
- Αποφυγή ή διακοπή καπνίσματος και κατανάλωσης αλκοόλ.
- Εξέταση οστικής πυκνότητας
Αντιμετώπιση – Θεραπεία
Η θεραπεία της οστεοπόρωσης στοχεύει:
- Στην επιβράδυνση και την αποφυγή περεταίρω επιδείνωσης της οστεοπόρωσης
- Στη διατήρηση υγιούς οστικής πυκνότητας και ενδυνάμωση των οστών
- Στην πρόληψη καταγμάτων
- Στη μείωση του πόνου και τη βελτίωση της καθημερινής ζωής του ασθενούς
Την ενδεδειγμένη θεραπεία και την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή για την ενδυνάμωση των οστών μπορεί να την καθορίσει ο εξειδικευμένος γιατρός, λαμβάνοντας υπόψη τους παράγοντες κινδύνου, το φύλο, την ηλικία και τα αποτελέσματα της εξέτασης οστικής πυκνότητας.
Όπως σε κάθε ασθένεια και ό,τι αφορά την υγεία και τη διατροφή, υπεύθυνος και καταλληλότερος για να κάνει τη σωστή διάγνωση και να καθορίσει την ενδεδειγμένη θεραπεία, είναι ο εξειδικευμένος πάροχος υγείας σας. Απευθυνθείτε σε εκείνον, αν έχετε οποιεσδήποτε απορίες ή πιθανά συμπτώματα.
