Ο κολικός νεφρού είναι μια απόφραξη του ουροποιητικού συστήματος εξαιτίας της λιθίασης, της παρουσίας δηλαδή, του λίθου (πέτρας) που παράγεται εκεί. Είναι μια συχνή πάθηση που χαρακτηρίζεται και ως επείγουσα κάποιες φορές, απαιτεί έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία. Ξεκινά από οξύ πόνο στην οσφυϊκή περιοχή, πλάγια της σπονδυλική στήλης, στο κάτω μέρος της πλάτης, εξαπλώνεται στην κοιλιά, στην κύστη, την ουρήθρα και καταλήγει στα γεννητικά όργανα.
Το ποσοστό που θα εμφανίσει κολικό νεφρού κυμαίνεται περίπου στο 12% και θα υποτροπιάσει μετά τη θεραπεία ένα 50% του πληθυσμού. Η νόσος προσβάλλει και τα δύο φύλα εξίσου, με λίγο μεγαλύτερη συχνότητα στους άνδρες (2,5%) σε ηλικίες από 30-60 ετών. Είναι μια εξαιρετικά επώδυνη κατάσταση όπου ο ασθενής δε μπορεί να ηρεμήσει σε οποιαδήποτε στάση σώματος και εάν υιοθετήσει, νιώθει πως δε βολεύεται πουθενά, επιθυμεί συνεχώς να ουρήσει και παρατηρείται έντονη αίσθηση τσουξίματος και καψίματος κατά την ούρηση.
Η πλειοψηφία των καταστάσεων οφείλεται σε πέτρα στα νεφρά, που όμως όταν βρίσκεται κοντά στη ουροδόχο κύστη συγχέεται με ουρολοίμωξη. Για το λόγο αυτό το άτομο οφείλει να το παρακολουθήσει και να πάει σε έναν γιατρό ώστε να του χορηγηθεί το αντίστοιχο αντιβιοτικό ή ποια θεραπεία θα πρέπει να ακολουθήσει.
Συμπτώματα κολικού νεφρού
Σε πρώτο στάδιο δεν υπάρχει τόσο έντονος πόνος, αλλά με την κινητικότητα της πέτρας μέσω του νεφρού και του ουροποιητικού συστήματος παρατηρείται απότομη ύφεση και έξαρση πόνου στις προαναφερθείσες περιοχές.
Τα συμπτώματα που συνοδεύουν τον πόνο είναι :
- Πυρετός
- Αιματουρία
- Ναυτία
- Εμετός
- Εφίδρωση
- Έντονη ανησυχία
- Ταχυπαλμία
- Ουρολοίμωξη
- Πολυουρία (αυξανόμενος αριθμός ούρησης)
- Ανουρία (αναστολή ούρησης)
- Θολωμένα ούρα
- Δύσοσμα ούρα
- Τσούξιμο-κάψιμο κατά την ούρηση
- Πόνος στα γεννητικά όργανα
- Πόνος στην αριστερή/δεξιά πλευρά της πλάτης ή και στις 2 πλευρές
- Βάρος-σφίξιμο στη νεφρική χώρα
Αίτια που προκαλούν κολικό νεφρού
Ο πόνος του κολικού νεφρού συνήθως οφείλεται κατά 90% στην αυξημένη πίεση εντός των ουροφόρων οδών, η οποία προκαλείται από την απόφραξη των λίθων/πέτρας (ουρολιθίαση). Επιπρόσθετα η απόφραξη μπορεί να οδηγήσει σε λίμναση και αδυναμία καθόδου των ούρων και υδρονέφρωση (διάταση νεφρού). Να επισημανθεί εδώ πως η προέλευση των λίθων κάποιες φορές είναι άγνωστη, και όταν ο ασθενής είναι ασυμπτωματικός μπορεί να εντοπιστούν τυχαία μετά από σχετικές εξετάσεις.
Η πέτρα μπορεί να οφείλεται σε:
- Περίσσιο ασβέστιο
- Ουρολοίμωξη
- Ουρική αρθρίτιδα λόγω του ουρικού οξέος
- Κυστινουρία (κληρονομική διαταραχή-περίσσευμα κυστίνης στα ούρα και μεταφορά αμινοξέων στα νεφρά εξαιτίας της παρουσίας πολλών λίθων)
Επίσης άλλοι λόγοι που εμφανίζεται ο κολικός νεφρού είναι:
- Διατροφή (περίσσια πρωτεΐνη)
- Παχυσαρκία
- Συμπληρώματα φαρμάκων
- Αντιόξινα, διουρητικά, καθαρτικά
- Παθήσεις γαστρεντερικού συστήματος (ελκώδης κολίτιδα, νόσος του Crohn)
- Αφυδάτωση (ελάχιστη κατανάλωση νερού)
- Κληρονομικότητα, οικογενειακό ιστορικό (πέτρες κυστίνης)
- Ασθένεια οστών
- Νεφρική ανεπάρκεια (ένα νεφρό σε λειτουργία ή ταυτόχρονη απόφραξη νεφρών)
- Χημειοθεραπεία
Πόσο διαρκεί ένας κολικός νεφρού;
Υπάρχει μια χρονική διακύμανση στη διάρκεια της ασθένειας καθώς εξαρτάται από τον πόσο χρόνο χρειάζεται να αποβάλλει την πέτρα ο κάθε οργανισμός. Συνήθως ο πόνος κορυφώνεται στις 2 ώρες από την ώρα έναρξης των συμπτωμάτων και ολοκληρώνεται στις 18 ώρες. Σημειώνεται πως δεν μπορεί να υπερβεί τις 4-6 βδομάδες η διαδικασία λόγω κινδύνου νεφρικής βλάβης.
Παρατηρούνται τρία στάδια:
- 1ο στάδιο-Οξεία φάση: απότομος και οξύς πόνος διάρκειας 60 λεπτών μέχρι και 6 ωρών. Το πρωί οι πόνοι είναι πιο ήπιοι και το βράδυ πιο απότομοι.
- 2ο στάδιο-Σταθερός πόνος: ήπιας μορφής πόνου, σε αυτό το στάδιο οι ασθενείς πηγαίνουν στον γιατρό και η διάρκεια είναι 1-2 ώρες.
- 3ο στάδιο-Ανακούφιση: υποχώρηση πόνου μετά από αγωγή.
Αντιμετώπιση – Θεραπεία
Κρίνεται απαραίτητη μια διαγνωσμένη κλινική εικόνα που να επιβεβαιώνει τη νόσο από τον θεράποντα ιατρό με βάση τα παραπάνω συμπτώματα. Επόμενο βήμα είναι να μειωθεί ο πόνος και να διαλυθεί η πέτρα.
Για την κλινική διάγνωση μελετώνται:
- Το κοιλιακό άλγος
- Ο οξύς οσφυϊκός πόνος σε όλο σώμα
- Οι εμετοί & οι ναυτίες
- Η παρατεταμένη ενόχληση σε οποιαδήποτε στάση σώματος
Έπειτα πραγματοποιούνται εξετάσεις αίματος, υπερηχογραφήματα και ακτινογραφίες κοιλίας και νεφρών όπως και μια αξονική τομογραφία του ουροποιητικού συστήματος του ασθενή.
Στις περιπτώσεις που δεν απαιτείται παρέμβαση συνίσταται αντιμετώπιση με τους εξής τρόπους:
- Νερό: το άτομο χρειάζεται να πίνει 2 λίτρα νερό τη μέρα και ανά τακτά χρονικά διαστήματα να κάνει εξετάσεις αίματος για έλεγχο του ουρικό οξέος.
- Διατροφή: μένει ανεπηρέαστη όταν δεν έχει εκτιμηθεί κάποια ασθένεια που προκαλεί τον κολικό του νεφρού και η μόνη περίπτωση που θα αλλάξει μετά από σύσταση γιατρού πάντα είναι στη περίπτωση υψηλού ουρικού οξέος λόγω συγκεκριμένων φαγητών (λιπαρά κρέατα, οστρακοειδή, γαλακτοκομικά κ.α.)
- Αναλγητικά, παυσίπονα, αντιφλεγμονώδη και οπιοειδή με σκοπό την μείωση του πόνου και αποβολή της πέτρας
Η συντηρητική αγωγή δεν συνίσταται στις περιπτώσεις που χρειάζονται άλλες θεραπευτικές και χειρουργικές προσεγγίσεις. Παρακάτω παρατίθενται οι περιπτώσεις που απαιτείται επέμβαση:
- Λίθοι διαμέτρου ≥7 mm
- Παρατεταμένη απόφραξη
- Απόφραξη σε μονήρη νεφρό
- Λοιμώξεις
Συνεπώς προτείνονται οι παρακάτω θεραπείες ώστε να μην επέλθει μόνιμη βλάβη στο νεφρό:
- Ουρηθροσκόπηση -Ενδοσκοπική λιθοτριψία: το ουρητηροσκόπιο εισέρχεται στον ουρητήρα μέχρι το σημείο που υπάρχει η πέτρα και ειδικοί λιθοτρίπτες laser σπάνε τους λίθους.
- Εξωσωματική λιθοτριψία με κύματα κρούσης : κρουστικά κύματα κατακερματίζουν τους λίθους των ούρων. Έπειτα τα θραύσματα αποβάλλονται μέσω της ούρησης.
- Διαδερμική νεφρολιθοτριψία: όταν οι λίθοι δεν έχουν σπάσει μέσω της εξωσωματικής λιθοτριψίας, ο ιατρός ανοίγει μια τομή στη νεφρική χώρα ώστε να υπάρχει σύνδεση μεταξύ νεφρού και σημείου που είναι η πέτρα και στη συνέχεια χρησιμοποιείται το νεφροσκόπιο ώστε ο υπέρηχος να διαλύσει την πέτρα.
- Θεραπεία θερμότητας: μείωση πόνου
- Τοποθέτηση ουρητήρα: τοποθετείται ένας ειδικός πλαστικός σωλήνας στον ουρητήρα προκειμένου να επιτραπεί η δίοδος των ούρων από το νεφρό προς την ουροδόχο κύστη.
- DaVinci ρομποτική μέθοδος: μέσω ρομποτικού συστήματος αφαιρείται λαπαροσκοπικά η πέτρα και οποιαδήποτε δυσμορφία του ουρητήρα.
Τρόποι Πρόληψης
Οι καλύτεροι τρόποι πρόληψης ώστε να αποφύγετε την εμφάνιση πέτρας στα νεφρά σας είναι οι ακόλουθοι:
- Αυξήστε την ημερήσια δοσολογία του νερού
- Μειώστε την ποσότητα αλατιού και ζωικής πρωτεΐνης στα γεύματά σας
- Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης
- Ισορροπημένη διατροφή
- Προσοχή στα συμπληρώματα διατροφής
Οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν άρθρο έχουν αποκλειστικό σκοπό την ενημέρωση και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως ιατρικές συμβουλές. Αποκλειστικός υπεύθυνος για οποιοδήποτε θέμα υγείας αντιμετωπίζετε καθώς και για την σχετική σας ενημέρωση, είναι ο εξειδικευμένος πάροχος υγείας σας, στον οποίο θα πρέπει να απευθύνεστε σε κάθε περίπτωση.
