Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι μια πάθηση κατά την οποία η καρδιά δεν μπορεί να αντλήσει επαρκή ποσότητα αίματος για τα υπόλοιπα όργανα του σώματος και να εξασφαλίσει τη σωστή οξυγόνωσή τους. Αλλιώς ονομάζεται και «συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια» προκαλώντας δύσπνοια στο άτομο, αφού το αίμα γεμίζει με υγρό και συγκεντρώνεται στους πνεύμονες.
Στατιστικά στην Ελλάδα 300.000 άνθρωποι πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια, ο επιπολασμός στο γενικό πληθυσμό παγκοσμίως φτάνει το 2% και σε ηλικίες 60 ετών και άνω παρατηρείται μια αύξηση του ποσοστού πάνω από 10%.
Αίτια και παράγοντες κινδύνου καρδιακής ανεπάρκειας
Οι πιο συχνές αιτίες και παράγοντες κινδύνου της καρδιακής ανεπάρκειας είναι:
- Η στεφανιαία νόσος (CAD), όπου προκαλείται στένωση ή απόφραξη των μικρών αιμοφόρων αγγείων που παρέχουν αίμα και οξυγόνο στην καρδιά αποδυναμώνοντας τον καρδιακό μυ
- Υψηλή αρτηριακή πίεση που δεν μπορεί να ελεγχθεί ορθά και τελικά οδηγεί σε μυϊκή αδυναμία
- Συγγενείς καρδιοπάθειες
- Οξύ ισχαιμικό επεισόδιο (έμφραγμα του μυοκαρδίου)
- Καρδιακή προσβολή
- Μυοκαρδιοπάθειες
- Βαλβιδοπάθειες
- Μυοκαρδίτιδα ή Ενδοκαρδίτιδα (μικροβιακές λοιμώξεις)
- Αρρυθμίες
- Σακχαρώδης Διαβήτης
- Παχυσαρκία
- Λοιμώξεις, ιοί και χρήση ουσιών (αλκοολισμός)
- Υπερθυρεοειδισμός
- Ηλικία
Στάδια
Τα στάδια της καρδιακής ανεπάρκειας έχουν σημαντική προγνωστική αξία και χρησιμοποιούνται ως καθοριστικό κριτήριο στην επιλογή της θεραπείας. Ταξινομούνται ως εξής:
- Στάδιο 1: Ασθενείς με ελαφριά συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας χωρίς όμως περιορισμό της φυσικής τους δραστηριότητας/άσκησης (λειτουργικό στάδιο).
- Στάδιο 2: Ασθενείς που εμφανίζουν συμπτώματα κατά την άσκηση (κόπωση, δύσπνοια, ταχυκαρδία).
- Στάδιο 3: Ασθενείς με έντονα συμπτώματα ακόμα και με μια ελαφριά κόπωση (σημαντική ελάττωση φυσικής δραστηριότητας).
- Στάδιο 4: Ασθενείς με σοβαρά συμπτώματα κατά τη διάρκεια ηρεμίας με αποτέλεσμα να μην είναι λειτουργικοί και αυτο-εξυπηρετικοί.
Συμπτώματα
Η καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να είναι συνεχής (χρόνια) ή ξαφνική (οξεία). Επίσης η νόσος μπορεί στην αρχή να μην έχει συμπτώματα και να εκδηλωθούν αργότερα. Παρατηρείται διαφορά συμπτωματολογίας από ασθενή σε ασθενή και ανάλογα τη σοβαρότητα της πάθησης.
Τα κυριότερα συμπτώματα που εμφανίζονται είναι:
- Δύσπνοια
- Λαχάνιασμα
- Κόπωση και αδυναμία
- Ναυτία και έλλειψη όρεξης
- Ορθόπνοια (δυσκολία αναπνοής κατά την ύπτια θέση-ανάσκελα, αναγκάζοντας το άτομο να καθίσει για να αναπνεύσει)
- Πρήξιμο στα πόδια
- Συνεχής βήχας ή συριγμός
- Βάρος στο στήθος
- Γρήγορος ή ακανόνιστος καρδιακός παλμός
- Δυσκολία συγκέντρωσης
- Πρήξιμο στην περιοχή της κοιλιάς
- Συσσώρευση υγρών στα κάτω άκρα (οιδήματα)
Εξετάσεις και προσδόκιμο ζωής
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω η πορεία των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να είναι πολύ διαφορετική, ανάλογα τον τύπο, τη σοβαρότητά της, την καρδιακή βλάβη που υπάρχει, τους παράγοντες κινδύνου, το ιατρικό ιστορικό του ασθενή, την κληρονομικότητα, και την τήρηση θεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η θνησιμότητα των ασθενών με συμπτωματική συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια είναι περίπου 20% ανά έτος και 50% ανά τέσσερα χρόνια. Θεωρείται η πρώτη αιτία θανάτου σε παγκόσμιο επίπεδο και μια μορφή αναπηρίας.
Όμως με σωστή θεραπεία και διατήρηση των συμπτωμάτων σε έναν ήπιο ρυθμό (για αρκετό διάστημα) το άτομο που πάσχει από καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να αυξήσει το προσδόκιμο ζωής βελτιώνοντας έτσι την πρόγνωση ζωής του.
Συνεπώς συνίστανται μετά από καθοδήγηση ιατρού τα παρακάτω:
- η καταλληλότερη και αρτιότερη φαρμακευτική αγωγή,
- οι αντίστοιχες θεραπευτικές παρεμβάσεις (ιατρική συσκευή),
- η προσαρμογή του καθημερινού τρόπου ζωής
Τα οποία συμβάλλουν στην καλύτερη διαχείριση της νόσου, ώστε ο ασθενής να καταφέρει να ζήσει μια καλύτερη και πιο λειτουργική ζωή.
Η ειδικότητα που αναλαμβάνει τη διάγνωση της ασθένειας είναι ο καρδιολόγος.
Η διαδικασία που ακολουθείται είναι:
- Λήψη ενός πλήρους ιατρικού ιστορικού.
- Κλινική εξέταση ασθενή.
- Ειδικό ερωτηματολόγιο με σκοπό να αποκλειστούν άλλα συμπτώματα και παράγοντες που υποδηλώνουν κόπωση της καρδιάς.
- Το ηλεκτροκαρδιογράφημα και το triplex καρδιάς που επιβεβαιώνουν τη δυσλειτουργία της καρδιάς και τη διάγνωση καρδιακής νόσου.
- Holter 24ωρης καταγραφής των χτύπων καρδιάς, ώστε να παρατηρηθούν αν υπάρχουν αρρυθμίες ή ταχυκαρδίες.
- Η ηχοκαρδιογραφική μελέτη καρδιάς, η οποία μελετά διεξοδικά τις κοιλότητες της καρδιάς.
- Η απλή ακτινογραφία θώρακος που αξιολογεί την ορθή λειτουργία καρδιάς και πνευμόνων (υγρό στους πνεύμονες/οίδημα).
- Μέσω των αιματολογικών εξετάσεων και ούρων μελετώνται οι τιμές εντός ορίων για αιματοκρίτη, σίδηρο, κάλιο (νεφρική λειτουργία), νάτριο , ουρία και κρεατινίνη (ηπατική λειτουργία), σάκχαρο και θυρεροειδικές ορμόνες.
- Η αξονική τομογραφία και η μαγνητική τομογραφία που βοηθούν στον προσδιορισμό της αιτίας ανιχνεύοντας, για παράδειγμα, τη στένωση στις στεφανιαίες αρτηρίες (ΣΚΑ).
- Καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κοπώσεως.
- Απαραίτητη η στεφανιογραφία σε άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια.
Κρίνεται απαραίτητο να γίνει σωστή διάγνωση για να χορηγηθεί η καταλληλότερη θεραπεία!
Καρδιακή ανεπάρκεια σε ηλικιωμένους
Αυτή η ασθένεια μπορεί να είναι σοβαρότερη ανάλογα με την ηλικία, τις υποκείμενες ασθένειες και το στάδιο της καρδιακής ανεπάρκειας του ασθενούς. Με την εξασθένιση της καρδιάς προκαλείται μείωση της παροχής αίματος και του οξυγόνου στο υπόλοιπο σώμα. Συνεπώς το προσδόκιμο ζωής σε ένα ηλικιωμένο άτομο είναι αρκετά πιο σύντομο αν δεν διενεργηθεί γρήγορα η θεραπεία. Η πρόληψη, διάγνωση και η ανίχνευση της καρδιακής ανεπάρκειας καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική με σκοπό την βελτίωση της ποιότητας ζωής και παράταση της ζωής του ασθενούς.
Η συμπτωματολογία είναι παρόμοια και στους ηλικιωμένους με τα επιπλέον συμπτώματα της:
- Κατακράτησης υγρών
- Αυξημένης ανάγκης για ούρηση
Προτείνονται κάποιες αποτελεσματικές θεραπείες όπως:
- Ισορροπημένη διατροφή
- Ήπια σωματική άσκηση (βάδιση)
- Φαρμακευτική αγωγή
- Βηματοδότης
- Εμφυτεύσιμος Καρδιομετατροπέας Απινιδωτής (ICD)
- Μεταμόσχευση καρδιάς (όπου κρίνεται απαραίτητο)
- Συχνή επίσκεψη στον καρδιολόγο
- Θεραπεία του εμφράγματος του μυοκαρδίου (bypass ή αγγειοπλαστική)
Η θεραπεία και οι αλλαγές στον τρόπο ζωής θεωρούνται ύψιστης σημασίας στην καρδιακή ανεπάρκεια γι’ αυτό προτείνονται στους ασθενείς τα κάτωθι:
- Τακτική άσκηση
- Συχνά διαλείμματα μέσα στη διάρκεια της ημέρας
- Μείωση Βάρους
- Περιορισμός αλκοόλ
- Διακοπή καπνίσματος
Κατανάλωση λιγότερου νατρίου (μικρότερη ποσότητα υγρών με σκοπό τη μείωση των συμπτωμάτων)
Οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν άρθρο έχουν καθαρά ενημερωτικό σκοπό και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως ιατρικές συμβουλές. Ο εξειδικευμένος πάροχος υγείας σας είναι ο αποκλειστικός υπεύθυνος για την ενημέρωση, διάγνωση και καθορισμό πιθανής αγωγής σε οποιοδήποτε θέμα υγείας αντιμετωπίζετε και στον οποίο θα πρέπει να απευθύνεστε σε κάθε περίπτωση.
