Ο ιός της γρίπης τύπου Α – H1N1 αποτελεί μια ίωση που αρχικά πρόσβαλλε τους χοίρους, εξού και το προσωνύμιο της ως «γρίπη των χοίρων». Το 2009, ένα μεταλλαγμένο στέλεχος του ιού που προήλθε από συνδυασμό γονιδιακών τμημάτων της γρίπης των χοίρων, πτηνών και ανθρώπων μεταδόθηκε στο γενικό πληθυσμό, προκαλώντας την πανδημία της γρίπης H1N1 του 2009. Ο ιός εμφανίστηκε αρχικά στο Μεξικό το Μάρτιο του 2009, και μέχρι τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς είχαν επιβεβαιωθεί σχεδόν 30,000 περιπτώσεις σε 74 χώρες.
Η μετάδοση του ιού γίνεται κυρίως μέσω:
- αναπνευστικών εκκρίσεων μέσω σταγονιδίων κατά τον βήχα ή το φτέρνισμα
- επαφής με μολυσμένες επιφάνειες
- επαφής με φορέα του ιού μέσω χειραψίας ή αγκαλιάς
Ομάδες υψηλού κινδύνου
Η Η1Ν1 φαίνεται να μη διαφέρει σημαντικά από την εποχική γρίπη ως προς τις συνήθεις εκδηλώσεις, την πορεία και την έκβαση, τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες διαφορές, καθώς η Η1Ν1 επηρεάζει συχνότερα μικρότερες ηλικίες. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, παρατηρείται γρήγορη επιδείνωση, με αναπνευστική ανεπάρκεια που μπορεί να εμφανιστεί εντός 24 ωρών από την έναρξη της νόσου, απαιτώντας άμεση εισαγωγή σε μονάδα εντατικής θεραπείας.
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνουν οι ηλιακές ομάδες των παιδιών κάτω των 5 ετών και των ηλικιωμένων άνω των 65 ετών καθώς έχουν πιο αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα και είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν σοβαρές επιπλοκές από τη γρίπη Η1Ν1.
Επίσης, η Η1Ν1 αποτελεί μεγάλο κίνδυνο για τα άτομα με χρόνιες ιατρικές παθήσεις, όπως:
- Καρδιαγγειακές παθήσεις
- Πνευμονοπάθειες
- Νεφρικές παθήσεις
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Αυτοάνοσες παθήσεις
- Αιμοσφαιρινοπάθειες
- Μεταβολικές παθήσεις
- Λευχαιμία
- Λέμφωμα
Άλλες ομάδες που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο είναι:
- Άτομα που κάνουν χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία.
- Άτομα που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα.
- Λήπτες μεταμοσχευμένων οργάνων.
- Γυναίκες που είναι εγκυμονούσες ή θηλάζουν.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο ιός Η1Ν1 μπορεί να προσβάλει οποιονδήποτε, ανεξάρτητα από την ηλικία ή την κατάσταση της υγείας του. Ωστόσο, οι ομάδες υψηλού κινδύνου διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρή νόσο και επιπλοκές.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της γρίπης H1N1 δεν διαφέρουν σημαντικά από εκείνα της εποχικής γρίπης και περιλαμβάνουν:
- υψηλό πυρετό (πάνω από 38,5°)
- βήχα
- πονόλαιμο
- μπούκωμα
- ρινική καταρροή
- κεφαλαλγία
- μυαλγίες
- αίσθημα κόπωσης
- υπνηλία
- ρίγη
- εμετούς
- δυσφορία στο στήθος
- ταχυπαλμία
Σοβαρά συμπτώματα που απαιτούν άμεση ιατρική παρέμβαση είναι τα εξής:
- κυάνωση
- έντονη δύσπνοια
- πτώση κορεσμού
- έντονο θωρακικό άλγος
- επιπλοκές κεντρικού νευρικού συστήματος
Τα συμπτώματα της γρίπης εμφανίζονται 1-4 ημέρες μετά την επαφή με τον ιό και μπορεί να διαρκέσουν έως και μία εβδομάδα. Εξελίσσονται γρήγορα και η βελτίωση συνήθως παρουσιάζεται εντός 2-5 ημερών, ενώ ο βήχας είναι πιθανό να επιμένει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Σε περιπτώσεις οξείας επιδείνωσης των συμπτωμάτων υπάρχει η περίπτωση δημιουργίας επιπλοκών.
Επιπλοκές στο Αναπνευστικό Σύστημα:
- Πρωτοπαθής πνευμονία από τον ιό της γρίπης: Αντιπροσωπεύει τη σοβαρότερη πνευμονική επιπλοκή στους ενήλικες και παρουσιάζει βαρύτερα συμπτώματα σε παιδιά, με το βρογχικό άσθμα να παίζει κεντρικό ρόλο.
- Δευτεροπαθής μικροβιακή πνευμονία: Συνηθίζεται συχνότερα σε παιδιά και παρουσιάζεται μετά από βελτίωση από τη γρίπη.
- Λοίμωξη αναπνευστικού συστήματος
Επιπλοκές εκτός Αναπνευστικού Συστήματος:
- Μυοσίτιδα, μυοκαρδίτιδα, σύνδρομο Guillain-Barre’: Λιγότερο συχνές επιπλοκές που επηρεάζουν όμως διάφορα συστήματα του οργανισμού και αφορούν νευρολογικές διαταραχές.
Εάν ο ιατρός υποψιάζεται ότι ο ασθενής έχει γρίπη Η1Ν1, μπορεί να του ζητήσει να κάνει εξετάσεις για να επιβεβαιώσει τη διάγνωση. Η διαδικασία εξέτασης για τη γρίπη H1N1 είναι απλή και γρήγορη. Το δείγμα λαμβάνεται με έναν βαμβακοφόρο στυλεό ρινοφαρυγγικά και αποστέλλεται στο εργαστήριο για ανάλυση. Τα αποτελέσματα συνήθως είναι διαθέσιμα εντός 24 ωρών. Εκτός από τις εργαστηριακές εξετάσεις, η ανίχνευση του ιού μπορεί να γίνει και με τη χρήση ταχείας δοκιμής γρίπης (rapid test).
Οι εξειδικευμένοι νοσηλευτές μας πραγματοποιούν και τις δύο υπηρεσίες κατ οίκον κατόπιν ραντεβού.
Θεραπεία και Πρόληψη
Η θεραπεία της γρίπης Η1Ν1 περιλαμβάνει την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και την πρόληψη των επιπλοκών. Τα συμπτώματα της γρίπης Η1Ν1 μπορεί να αντιμετωπιστούν με τα ακόλουθα μέτρα:
- Επαρκής ενυδάτωση.
- Λήψη παυσίπονων σκευασμάτων ώστε να αντιμετωπιστεί ο πόνος και ο πυρετός.
- Ανακούφιση από τη συμφόρηση με αποσυμφορητικά φάρμακα.
- Ανακούφιση από τον βήχα με αποχρεμπτικά φάρμακα ή με φυσικές θεραπείες, όπως το ζεστό τσάι με μέλι ή χυμό λεμονιού.
- Λήψη αντιικών φαρμάκων τα οποία συμβάλουν στη μείωση της σοβαρότητας και της διάρκειας της γρίπης Η1Ν1. Η αποτελεσματικότητά τους είναι μεγαλύτερη εάν χορηγούνται εντός των πρώτων 48 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων. Συνήθως χορηγούνται από το στόμα, αλλά μπορούν επίσης να δίνονται με εισπνοή ή ενδοφλεβίως.
- Λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D, η οποία ρυθμίζει την παραγωγή λευκών αιμοσφαιρίων, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα.
- Κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ψευδάργυρο όπως στρείδια, μοσχαρίσιο κρέας, αμύγδαλα και κολοκυθόσπορους, διότι συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγής λευκών αιμοσφαιρίων.
- Λήψη προβιοτικών τα οποία ενισχύουν την υγεία του εντέρου, προάγοντας την ισορροπία της χλωρίδας και προστατεύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα από την γρίπη H1N1.
Εξίσου σημαντική με την θεραπεία είναι και η πρόληψη. Ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες που η Η1Ν1 βρίσκεται σε έξαρση προτείνονται τα παρακάτω μέτρα:
- Παραμονή στο σπίτι.
- Τήρηση κανόνων υγιεινής όπως ο συχνός καθαρισμός των χεριών.
- Εμβολιασμός. Ο εμβολιασμός είναι η καλύτερη προστασία από τη γρίπη Η1Ν1 και είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τα άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου.
- Αποφυγή επαφής με άτομα που νοσούν.
Σε κάθε περίπτωση πρέπει ο ασθενής να επισκέπτεται και να συμβουλεύεται τον ιατρό του από την εκδήλωση των πρώτων κιόλας συμπτωμάτων για την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της νόσου.
Οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν κείμενο έχουν καθαρά ενημερωτικό σκοπό και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως ιατρικές συμβουλές. Ο εξειδικευμένος πάροχος υγείας σας είναι ο αποκλειστικός υπεύθυνος για την ορθή και ολοκληρωμένη ενημέρωση, διάγνωση και πιθανή θεραπεία σε οποιοδήποτε θέμα υγείας αντιμετωπίζετε και στον οποίο θα πρέπει να απευθύνεστε σε κάθε περίπτωση.
