Το γλαύκωμα αποτελεί μια σοβαρή ασθένεια των οφθαλμών η οποία οδηγεί προοδευτικά σε σοβαρή ζημιά του οπτικού νεύρου. Προκαλείται από υψηλή ενδοφθάλμια πίεση, δηλαδή πίεση από το υγρό που γεμίζει τον οφθαλμό, και μπορεί να βλάψει το οπτικό νεύρο, το οποίο μεταφέρει μηνύματα από το μάτι στον εγκέφαλο. Εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσει μέχρι και σε τύφλωση.
Η πρόληψη σε διάγνωση και θεραπεία είναι ζωτικής σημασίας για την αποφυγή απώλειας της όρασης καθώς επισημαίνεται πως η χαμένη όραση από το γλαύκωμα δεν επανακτάται. Με τακτικούς οφθαλμολογικούς ελέγχους και την κατάλληλη θεραπεία (φάρμακα, χειρουργική επέμβαση ή συνδυασμό και των δύο) μπορούν να προληφθούν περαιτέρω ζημιές στην όραση, επιτρέποντας στους ασθενείς να διατηρήσουν υψηλή ποιότητα ζωής.
Τύποι Γλαυκώματος
Υπάρχουν διάφοροι τύποι γλαυκώματος, αλλά οι πιο συνηθισμένοι τύποι είναι:
- Γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας: Αυτός είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος γλαυκώματος. Προκαλείται από την αργή απόφραξη των πόρων που επιτρέπουν στο υδατοειδές υγρό να απομακρύνεται από τον οφθαλμό.
- Γλαύκωμα κλειστής γωνίας / Οξύ γλαύκωμα: Αυτός ο τύπος γλαυκώματος είναι πιο σπάνιος, αλλά πιο επικίνδυνος. Προκαλείται από την απότομη απόφραξη των πόρων που επιτρέπουν στο υδατοειδές υγρό να απομακρύνεται από τον οφθαλμό. Το γλαύκωμα κλειστής γωνίας μπορεί να προκαλέσει οξύ γλαύκωμα, μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης που απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα.
Αιτίες
Οι βασικές αιτίες του γλαυκώματος εντοπίζονται στα εξής:
- Υψηλή ενδοφθάλμια πίεση: είναι ο κύριος παράγοντας κινδύνου για γλαύκωμα. Η αύξηση της πίεσης μέσα στο μάτι επηρεάζει τα αγγεία που τροφοδοτούν το οπτικό νεύρο, προκαλώντας σοβαρές αλλοιώσεις στην όραση. Η μακροχρόνια υψηλή πίεση μπορεί να οδηγήσει στην καταστροφή νευρικών κυττάρων και περιορισμό του οπτικού πεδίου, ενώ αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη τύφλωση. Να σημειωθεί ότι μπορεί να υπάρχουν υψηλά επίπεδα πίεσης χωρίς όμως να παρουσιάζεται ζημιά στον οπτικό νευρώνα, μια κατάσταση που ονομάζεται οφθαλμική υπερτονία.
- Αλλοιώσεις στο οπτικό νεύρο: Μερικές φορές, το οπτικό νεύρο μερικών ανθρώπων μπορεί να είναι πιο ευάλωτο στη βλάβη σε σχέση με άλλους. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε κληρονομικούς παράγοντες ή σε άλλα προβλήματα υγείας όπως ο διαβήτης.
- Αλλαγές στο σύστημα αποχέτευσης του οφθαλμού: Το σύστημα αποχέτευσης είναι υπεύθυνο για την απομάκρυνση του υδατοειδούς υγρού από τον οφθαλμό. Εάν το σύστημα αποχέτευσης είναι φραγμένο ή δυσλειτουργεί, μπορεί να οδηγήσει σε υψηλή ενδοφθάλμια πίεση όπως αναφέρθηκε και παραπάνω και τελικά σε γλαύκωμα.
Το γλαύκωμα είναι πιθανότερο να εμφανιστεί ανάλογα με τους παρακάτω παράγοντες κινδύνου:
- Ηλικία: Το γλαύκωμα είναι πιο συχνό σε άτομα ηλικίας άνω των 40 ετών.
- Οικογενειακό ιστορικό: Οι άνθρωποι που έχουν συγγενή με γλαύκωμα έχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν τη νόσο.
- Ιστορικό τραυματισμού στο μάτι: Ο τραυματισμός στο μάτι μπορεί να επιτείνει τον κίνδυνο γλαυκώματος.
- Μυωπία
- Διαβήτης
- Χρόνιες παθήσεις του καρδιαγγειακού συστήματος: Οι χρόνιες παθήσεις του καρδιαγγειακού συστήματος, όπως η υπέρταση και η στεφανιαία νόσος, συμβάλλουν στην εκδήλωση γλαυκώματος.
- Χρήση στεροειδών
Οι άνθρωποι που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο γλαυκώματος θα πρέπει να υποβάλλονται σε τακτικές εξετάσεις ματιών για τη διάγνωση και την αντιμετώπιση της νόσου.
Διάγνωση και Στάδια γλαυκώματος
Τα στάδια του γλαυκώματος είναι τα εξής πέντε:
- Πρώτο Στάδιο: Στα πρώιμα στάδια, το γλαύκωμα συνήθως δεν εμφανίζει συμπτώματα και οι ασθενείς δεν αντιλαμβάνονται ελλείψεις στο οπτικό πεδίο τους.
- Δεύτερο Στάδιο: Καθώς περνά ο χρόνος, η βλάβη στα οπτικά νεύρα οδηγεί σε σταδιακή απώλεια περιφερικής όρασης.
- Τρίτο Στάδιο: Κατά την εξέλιξη του γλαυκώματος, εμφανίζονται περιοχές με σοβαρή έκπτωση της όρασης, εκτός της κεντρικής περιοχής του οπτικού πεδίου, περιορίζοντας έτσι την περιφερειακή όραση.
- Τέταρτο Στάδιο: Εάν δεν ανιχνευθεί ή αντιμετωπιστεί έγκαιρα, η βλάβη επεκτείνεται προς το κέντρο του οπτικού πεδίου.
- Πέμπτο Στάδιο: Με την πάροδο του χρόνου, το γλαύκωμα μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη τύφλωση.
Η διάγνωση του γλαυκώματος γίνεται από οφθαλμίατρο και απαιτεί μια σειρά από οφθαλμολογικές εξετάσεις:
- Ιατρικό και οικογενειακό ιστορικό του ατόμου
- Μέτρηση της οπτικής οξύτητας
- Οφθαλμοσκόπηση
- Οπτικά πεδία
- Τονομέτρηση (μέτρηση πίεσης)
- Έλεγχος γωνίας προσθίου θαλάμου
- Τομογραφία οπτικού νεύρου με λέιζερ (HRT)
- Οπτική τομογραφία συνοχής (OCT)
Επίσης, σε περιπτώσεις υποψίας γλαυκώματος, μπορεί να διενεργηθούν ειδικές εξετάσεις όπως:
- Μέτρηση ροής αίματος στο οπτικό νεύρο (BFA)
- Παχυμέτρηση του κερατοειδούς
Αυτές οι εξετάσεις είναι απαραίτητες όχι μόνο για τη διάγνωση, αλλά και για την παρακολούθηση της πάθησης. Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως η απλή μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης δεν είναι αρκετή για να ανιχνευθούν όλες οι μορφές γλαυκώματος, καθώς ένα ποσοστό περίπου 15% δεν εμφανίζει αυξημένη πίεση (γλαύκωμα χαμηλής πίεσης).
Θεραπεία
Η θεραπεία του γλαυκώματος εστιάζει στον έλεγχο της πάθησης και στην προστασία του οπτικού νεύρου. Δυστυχώς, δεν υπάρχει καμία θεραπεία που να εξαλείφει πλήρως το γλαύκωμα, αλλά υπάρχουν μέθοδοι που ελέγχουν την πρόοδο της νόσου όπως:
- Φαρμακευτική Θεραπεία: Ειδικά κολλύρια χρησιμοποιούνται κατά προτίμηση σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού για να μειωθεί η ενδοφθάλμια πίεση.
- Θεραπεία με laser: Οι τελευταίες εξελίξεις στη χρήση των laser έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές στην αντιμετώπιση του γλαυκώματος.
- Χειρουργική Θεραπεία: Αν οι προηγούμενες μέθοδοι δεν είναι αποτελεσματικές, η χειρουργική επέμβαση είναι μια επιλογή.
Συχνές ερωτήσεις από ασθενείς αφορούν τις επιλογές θεραπείας, την αποτελεσματικότητά τους και τις πιθανές επιπλοκές. Σε κάθε περίπτωση, σημαντικό είναι να συζητήσει κανείς ανοιχτά με τον οφθαλμίατρό του για την καλύτερη επιλογή θεραπείας.
Οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν κείμενο έχουν καθαρά ενημερωτικό σκοπό και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως ιατρικές συμβουλές. Ο εξειδικευμένος πάροχος υγείας σας είναι ο αποκλειστικός υπεύθυνος για την ορθή και ολοκληρωμένη ενημέρωση, διάγνωση και πιθανή θεραπεία σε οποιοδήποτε θέμα υγείας αντιμετωπίζετε και στον οποίο θα πρέπει να απευθύνεστε σε κάθε περίπτωση.
