Ο έρπητας ζωστήρας είναι μια ιογενής λοίμωξη που προκαλείται από τον ιό έρπητα ζωστήρα (Varicella-Zoster virus), γνωστός και ως ιός ζωστήρα.
Ο ίδιος ιός προκαλεί επίσης την ασθένεια της ανεμοβλογιάς.
Η πρώτη εκδήλωση του ιού είναι η ανεμοβλογιά, που είναι μια συνηθισμένη λοίμωξη της παιδικής ηλικίας. Αν και συνήθως είναι ελαφριά, μπορεί να προκαλέσει εξανθήματα, πυρετό και γενική αδιαθεσία. Μετά την ανάρρωση από την ανεμοβλογιά, ο ιός παραμένει αδρανής στο νευρικό σύστημα.
Μετέπειτα ηλικιακά, ο ιός μπορεί να επανεργοποιηθεί και να προκαλέσει ένα δεύτερο είδος λοίμωξης που ονομάζεται ζωστήρας. Ο έρπης ζωστήρας προκαλεί εξάνθημα σε μορφή «ζώνης» στο σώμα, συχνά ακολουθούμενο από έντονο πόνο, ερυθρότητα και κνησμό στην περιοχή αυτή. Αυτός ο πόνος μπορεί να είναι σοβαρός και μπορεί να διαρκέσει για αρκετές εβδομάδες ή μήνες. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται επίσης και «επώδυνος ζωστήρας».
Σημεία εκδήλωσης
Ο έρπης ζωστήρας εμφανίζεται συνήθως σε ένα συγκεκριμένο τμήμα του σώματος και ακολουθεί τη διάταξη ενός νευρικού κλάδου (δερμοτόμια).
Οι πιο συνηθισμένες περιοχές εμφάνισης του έρπητα ζωστήρα είναι:
- Ζώνη του θώρακα & οσφύς: Οι πιο συνήθεις περιοχές.
Ο έρπης ζωστήρας δημιουργεί ένα εξάνθημα ακολουθώντας τη διαδρομή ενός συγκεκριμένου νεύρου που περιβάλλει τη μέση. Αυτό το εξάνθημα συνήθως εκδηλώνεται μόνο σε ένα μέρος του σώματος.
- Περιοχή του προσώπου: Ο έρπης ζωστήρας μπορεί να εμφανιστεί σε διάφορα σημεία του προσώπου, συμπεριλαμβανομένων και των εξής: μάτι, αυτί και μύτη. Αν ο ιός επηρεάσει το μάτι, μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα όρασης και απαιτεί άμεση ιατρική προσοχή.
- Άλλες περιοχές: Ο έρπης ζωστήρας μπορεί να εμφανιστεί επίσης σε άλλα μέρη του σώματος, όπως τα πόδια, οι γλουτοί και οι βραχίονες, αν και αυτές οι περιπτώσεις είναι λιγότερο συνηθισμένες.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο έρπης ζωστήρας εμφανίζεται σε ένα τμήμα του σώματος που εξυπηρετείται από ένα συγκεκριμένο νεύρο. Η εξάπλωση του εξανθήματος ακολουθεί μια συγκεκριμένη πορεία και συχνά συνοδεύεται από έντονο πόνο ή κνησμό στην περιοχή αυτή.
Συμπτώματα έρπητα ζωστήρα
Ο έρπης ζωστήρας μπορεί να προκαλέσει διάφορα συμπτώματα, τα οποία μπορεί να ποικίλουν ανάλογα με την περιοχή εμφάνισης της λοίμωξης. Ορισμένα κοινά συμπτώματα του έρπητα ζωστήρα περιλαμβάνουν:
- Εξάνθημα: Το εξάνθημα είναι ένα χαρακτηριστικό σύμπτωμα του έρπητα ζωστήρα. Εμφανίζεται συνήθως με τη μορφή, κόκκινων διάφανων και διάσπαρτων εξανθημάτων που εξελίσσονται σε μικροσκοπικές φυσαλίδες με πύον, που στη συνέχεια ξεραίνονται και σχηματίζουν κρούστες.
- Πόνος & Κνησμός: Πολλοί άνθρωποι που πάσχουν από έρπητα ζωστήρα αναφέρουν έντονο, καυστικό και διαπεραστικό πόνο ή κνησμό στην περιοχή του εξανθήματος.
- Αίσθηση καψίματος, ερυθρότητα, πρήξιμο: Πολλοί ασθενείς αναφέρουν αίσθηση καψίματος, ερυθρότητας και πρηξίματος στην περιοχή του εξανθήματος.
- Γενικότερο αίσθημα κόπωσης και αδυναμίας στην περιοχή που εμφανίζονται τα συμπτώματα.
- Πυρετός: Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να αναπτυχθεί πυρετός.
- Στομαχικές Διαταραχές.
- Υπερευαισθησία στην αφή.
- Υπεραλγησία.
Ο πόνος διαρκεί κατά μέσο όρο 2-4 εβδομάδες και σταματά µετά την επούλωση του εξανθήματος. Ωστόσο, σε περιπτώσεις σοβαρής λοίμωξης κάποια άτομα μπορεί να βιώσουν μακροχρόνιο νευροπαθητικό πόνο που ονομάζεται µεθερπητική νευραλγία, η οποία διαρκεί και χρόνια. Άλλες επιπλοκές μπορεί να είναι η βακτηριακή επιμόλυνση, η μηνιγγοεγκεφαλίτιδα και η πνευμονίτιδα.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τον αν ο έρπης ζωστήρας εμφανίζεται πρώτη φορά ή είναι η επανεμφάνιση μιας προηγούμενης λοίμωξης. Εάν υποψιάζεστε ότι έχετε έρπητα ζωστήρα ή έχετε ανησυχίες για τα συμπτώματά σας ή αντιληφθείτε ύποπτα συμπτώματα και αίσθημα πόνου μεγαλύτερης διάρκειας κρίνεται σημαντικό να επισκεφτείτε έναν ειδικό.
Παράγοντες κινδύνου
- Ηλικία >50.
- Στρες.
- Ανοσοκαταστολή.
- Ιογενείς λοιμώξεις, όπως Covid-19.
- Χρόνιες ασθένειες όπως διαβήτης, καρκίνος, aids, λευχαιμία.
- Χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων, όπως κορτικοστεροειδή και χημειοθεραπεία.
Τρόποι μετάδοσης
Ο έρπης ζωστήρας μεταδίδεται κυρίως μέσω επαφής με τον ιό Varicella-zoster.
Οι κύριοι τρόποι μετάδοσης περιλαμβάνουν:
1. Άμεση επαφή: Ο ιός μεταδίδεται μέσω της άμεσης επαφής των εξανθημάτων του έρπητα ζωστήρα προκαλώντας μετάδοση του ιού.
2. Επαφή μέσω υγρών: Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί μέσω σάλιου ή άλλων εκκρίσεων του μολυσμένου ατόμου.
3. Επαφή με τα Υγρά των Φυσαλίδων: Ο ιός μπορεί να βρίσκεται στα υγρά των φυσαλίδων του εξανθήματος και να μεταδοθεί μέσω της επαφής με αυτά.
4. Αγγίγματα σε μολυσμένες επιφάνειες: Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο ιός μπορεί να επιζήσει σε επιφάνειες όπως πιπίλες, πετσέτες, μαχαιροπίρουνα και προσωπικά αντικείμενα. Η μετάδοση μπορεί να προκληθεί αν άτομα αγγίξουν αυτές τις επιφάνειες και στη συνέχεια αγγίξουν το πρόσωπο τους ή άλλα μέρη του σώματός τους.
Ο ιός του ζωστήρα είναι εξαιρετικά μεταδοτικός όταν βρίσκεται στη φάση της «κυψέλης», χρήζει ιδιαίτερης προσοχής καθώς εξαπλώνεται ταχεία ειδικά μέσω του υγρού της κυψέλης και των ιικών σωματιδίων του αέρα.
Ωστόσο, δεν μπορείτε να κολλήσετε έρπητα ζωστήρα από κάποιον που έχει μολυνθεί από τον ιό εάν έχετε εμβολιαστεί κατά της ανεμοβλογιάς.
Είναι σημαντικό να διατηρείτε μια σωστή υγιεινή και να αποφεύγετε την επαφή με ανθρώπους που έχουν ενεργό έρπητα ζωστήρα, ειδικά αν ανήκετε σε ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως άτομα με μειωμένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Θεραπεία & Αντιμετώπιση
Η θεραπεία και αντιμετώπιση του έρπητα ζωστήρα γίνεται με στόχο να ανακουφιστούν τα συμπτώματα, να μειωθεί η διάρκεια της λοίμωξης και να αποτραπούν επιπλοκές. Οι πιο συνηθισμένες μέθοδοι θεραπείας περιλαμβάνουν:
- Φαρμακευτική αγωγή: Ο γιατρός μπορεί να σας συνταγογραφήσει αντιικά φάρμακα, με σκοπό τη μείωση του πόνου και της διάρκειας των εξανθημάτων.
- Αναλγητικά: Ο πόνος που προκαλείται από τον έρπητα ζωστήρα μπορεί να ανακουφιστεί με τη χρήση αναλγητικών φαρμάκων, όπως η ασπιρίνη.
- Κρύα επιθέματα για ανακούφιση: Κρύες μαλάξεις με παγοκύστες ή κρύα επιθέματα στη περιοχή μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση του πόνου και υποχώρηση της φλεγμονής.
- Προστασία του δέρματος: Κρίνεται σημαντικό να φροντίζετε το σημείο του δέρματος που έχει εκδηλώσει εξάνθημα, αποφεύγοντας τρίψιμο ή κνησμό. Μπορεί επίσης να βοηθήσει η εφαρμογή αντισηπτικού για να αποφευχθεί η εξάπλωση της λοίμωξης.
Φυσικά δεν είναι πάντα απαραίτητη η θεραπεία με φάρμακα αν ο πόνος δεν είναι αφόρητος καθώς η λοίμωξη μπορεί να υποχωρήσει από μόνη της σε 7 ημέρες. Εξαρτάται πάντα από την κατάσταση που θα βρίσκεται το ανοσοποιητικό σύστημα και το ιστορικό υγείας του ατόμου.
Κυρίως ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς ακολουθούν τη θεραπεία, επειδή είναι υπαρκτός ο κίνδυνος να εξαπλωθεί ο ιός σε άλλα όργανα. Σε αυτούς τους ασθενείς είναι απαραίτητη η χρήση της ενδοφλέβιας οδού για θεραπεία. Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι η θεραπεία είναι αποτελεσματική εάν ξεκινήσει εντός των πρώτων 72 ωρών από την εμφάνιση των κυστιδίων.
Η μεθερπητική νευραλγία, εάν εμφανιστεί, μπορεί να αντιμετωπιστεί με αναλγητικά φάρμακα και, εάν δεν βελτιωθεί η κατάσταση μπορούν να χρησιμοποιηθούν άλλα φάρμακα όπως, αντιεπιληπτικά ή αντικαταθλιπτικά.
Είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε τον ιατρό σας για την κατάλληλη θεραπεία και αντιμετώπιση του έρπητα ζωστήρα.
Επίσης, προσέξτε:
- τηρήστε καλή καθημερινή υγιεινή,
- αποφύγετε την επαφή με εξανθήματα και
- ακολουθήστε υγιεινή & ισορροπημένη διατροφή για να ενισχύσετε το ανοσοποιητικό σας σύστημα.
Διατροφή & Πρόληψη
Δεν υπάρχει συγκεκριμένη διατροφή που μπορεί να θεραπεύσει τον έρπητα ζωστήρα, αλλά ορισμένες τροφές και διατροφικές συνήθειες μπορούν να ενδυναμώσουν το ανοσοποιητικό σύστημα και να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της λοίμωξης.
Παρ’ όλα αυτά, θα πρέπει πάντα να συμβουλεύεστε τον ιατρό σας πριν αλλάξετε τη διατροφή σας, ιδίως αν υπάρχουν ιατρικά προβλήματα.
Ορισμένες διατροφικές συστάσεις που μπορεί να βοηθήσουν περιλαμβάνουν:
- Τρόφιμα πλούσια σε Λυσίνη: Υπάρχει αρκετή έρευνα που υποδεικνύει ότι τα τρόφιμα πλούσια σε λυσίνη, όπως τα πουλερικά, το γάλα, το γιαούρτι και ο ψευδάργυρος, μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση της συχνότητας των εξανθημάτων και της έντασης των συμπτωμάτων, όπως επίσης και στην ανάπλαση των κυττάρων.
- Ψάρι: Ψάρια όπως σολωμός, σαρδέλες και θαλασσινά περιέχουν ωμέγα-3 λιπαρά οξέα με αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Αυτά τα λιπαρά οξέα μπορούν να υποστηρίξουν το ανοσοποιητικό σύστημα και να βελτιώσουν συνολικά την υγεία.
- Φρούτα και Λαχανικά: Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι πλούσια σε βιταμίνες, αντιοξειδωτικά και φυτικές ίνες και βοηθούν στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Προτιμήστε ποικιλίες που περιέχουν βιταμίνη C, όπως πορτοκάλια, γκρέιπφρουτ, παπάγιες, φράουλες και λαχανικά, όπως πιπεριές, μπρόκολο και σπανάκι.
- Προσέγγιση με Ισορροπημένη Διατροφή: Μια ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει διάφορες τροφές, όπως πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, φυτικά λίπη, φρούτα, λαχανικά και υγιεινές πηγές ασβεστίου, μπορούν να στηρίξουν το ανοσοποιητικό σας σύστημα.
Προσοχή στη Διατήρηση της Υγιεινής: Η διατήρηση μιας καλής υγιεινής, όπως το συχνό πλύσιμο των χεριών, συμβάλλουν στην πρόληψη της εξάπλωσης του ιού.
Οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν κείμενο έχουν καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως ιατρικές συμβουλές. Αποκλειστικός υπεύθυνος για την ορθή και ολοκληρωμένη ενημέρωση, διάγνωση και πιθανή θεραπεία σε οποιοδήποτε θέμα υγείας αντιμετωπίζετε, είναι ο εξειδικευμένος πάροχος υγείας σας, στον οποίο θα πρέπει να απευθύνεστε σε κάθε περίπτωση.
