Η εμμηνόπαυση, γνωστή επίσης ως κλιμακτήριος είναι μια φυσιολογική διαδικασία στην οποία η γυναικεία ενδοκρινική δραστηριότητα σταδιακά μειώνεται και η αναπαραγωγική ικανότητα της γυναίκας τελειώνει.
Για τις περισσότερες γυναίκες, η εμμηνόπαυση χαρακτηρίζεται από το τέλος της μηνιαίας εμμήνου ρύσεως (γνωστή και ως «περίοδος»), η οποία με τη σειρά της οφείλεται στην απώλεια της λειτουργίας των ωοθυλακίων στις ωοθήκες. Αυτό σημαίνει ότι οι ωοθήκες σταματούν να απελευθερώνουν ωάρια που πρόκειται να γονιμοποιηθούν. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, οι γυναίκες συνήθως βιώνουν μια σειρά αλλαγών στο σώμα τους και ποικιλία συμπτωμάτων.
Ηλικία έναρξης εμμηνόπαυσης
Η ηλικία κατά την οποία ξεκινά η εμμηνόπαυση μπορεί να διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα, αλλά συνήθως συμβαίνει κάποια στιγμή ανάμεσα στα 45 και 55 έτη. Η μέση ηλικία που ξεκινάει η εμμηνόπαυση, είναι τα 51 περίπου έτη.
Ωστόσο, η εμμηνόπαυση μπορεί να εμφανιστεί και νωρίτερα σε ορισμένες γυναίκες. Αν η εμμηνόπαυση συμβεί πριν από τα 40 έτη, θεωρείται πρόωρη εμμηνόπαυση. Οι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την ηλικία έναρξης της εμμηνόπαυσης περιλαμβάνουν:
- γενετική κληρονομικότητα,
- υγεία των ωοθηκών
- υγεία του γενικού αναπαραγωγικού συστήματος,
- εξωτερικοί παράγοντες, όπως το κάπνισμα και οι ακτινοθεραπείες.
Κλιμακτηριακό Σύνδρομο
Έτσι ονομάζεται η περίοδος σταδιακής μετάβασης από την αναπαραγωγική κατάσταση ή τη γόνιμη περίοδο ζωής στη μη αναπαραγωγική. Αποτελεί μια περίοδο ίσως 5 ετών μέχρι την διαδικασία εμμηνόπαυσης. Οι φάσεις που χωρίζεται είναι:
- Περιεμμηνόπαυση: Η περίοδος που προηγείται της εμμηνόπαυσης. Μπορεί να διαρκέσει μήνες ή χρόνια και συνήθως συνοδεύεται από διαταραχές του κύκλου τόσο ως προς το μέγεθος της απώλειας όσο και ως προς τη συχνότητα εμφάνισης.
- Εμμηνόπαυση: Σημάδι της κλιμακτηρίου, οριστική διακοπή της έμμηνου ρύσης και εμφάνιση συμπτωμάτων, τα οποία αναφέρονται παρακάτω.
- Μετεμμηνόπαυση: Η περίοδος μετά την εμμηνόπαυση. Σε αυτή τη φάση εμφανίζονται επιπλοκές και συμπτώματα λόγω της έλλειψης ορμονών (οιστρογόνων) που καθιερώνονται πιο αργά με την πάροδο του χρόνου.
Συμπτώματα εμμηνόπαυσης
Οι ορμονικές αλλαγές που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση μπορούν να επηρεάσουν τη σωματική, συναισθηματική, ψυχική και κοινωνική ευημερία. Τα συμπτώματα που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια και μετά τη μετάβαση στην εμμηνόπαυση διαφέρουν πολύ από άτομο σε άτομο. Ενώ ορισμένες γυναίκες εμφανίζουν λίγα ή καθόλου συμπτώματα, άλλες μπορεί να εμφανίσουν σοβαρά συμπτώματα που επηρεάζουν τις καθημερινές τους δραστηριότητες και βλάπτουν την ποιότητα της ζωής τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν αρκετά χρόνια.
Μερικά συνήθη συμπτώματα είναι:
- Αλλαγές στην κανονικότητα της ροής της έμμηνου ρήσεως: Οι περίοδοι γίνονται ασταθείς, μεταξύ μακρών και κοντών κυκλικών περιόδων, και τελικά σταματούν.
- Εξάψεις & εφίδρωση.
- Συχνές ουρολοιμώξεις.
- Διαταραχές ύπνου: αϋπνία ή ανεπαρκής ύπνος.
- Κατάθλιψη και αλλαγές διάθεσης: Ορισμένες γυναίκες μπορεί να αντιμετωπίσουν αισθήματα κατάθλιψης, αϋπνίας, αυξημένης ανησυχίας, άγχους ή αλλαγών στην ψυχολογική κατάστασή τους.
- Μεταβολές βάρους: Ορισμένες γυναίκες μπορεί να παρουσιάσουν αλλαγές στην κατανομή του λίπους τους στην κοιλιά, αύξηση του βάρους και αλλαγή στη σιλουέτα τους.
- Ξηρότητα κόλπου.
- Ελαττωμένη διάθεση για σεξ.
- Δυσκολία συγκέντρωσης- διαταραχές μνήμης.
- Πόνος, φαγούρα ή ακαμψία στις αρθρώσεις.
- Γαστρεντερικά προβλήματα.
- Μείωση μυϊκής μάζας.
- Κεφαλαλγίες.
Αυτά είναι μερικά από τα κοινά συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η εμμηνόπαυση είναι μια φυσιολογική φάση της ζωής της γυναίκας και όλες οι γυναίκες θα την βιώσουν κάποια στιγμή. Εάν αντιμετωπίζετε δυσάρεστα συμπτώματα κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, συνίσταται η επικοινωνία με το γυναικολόγο σας για ενδεχόμενες επιλογές θεραπείας ή μεθόδους ανακούφισης.
Ωορρηξία & Εμμηνόπαυση
Κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης, οι ωοθήκες σταδιακά μειώνουν τη λειτουργία τους και η παραγωγή ωαρίων μειώνεται. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, συμβαίνει γυναίκες να εμφανίζουν ωορρηξία ή εγκυμοσύνη μετά την εμμηνόπαυση. Η ωορρηξία μετά την εμμηνόπαυση είναι σπάνια, αλλά μπορεί να συμβεί στις πρώτες φάσεις της εμμηνόπαυσης ή ακόμα και μετά από αυτήν.
Ο λόγος πίσω από την ωορρηξία μετά την εμμηνόπαυση είναι ότι ορισμένες φορές οι ωοθήκες εξακολουθούν να παράγουν ωάρια, αν και σε πολύ μικρότερη ποσότητα. Αυτό μπορεί να συμβεί εξαιτίας της ανισορροπίας των ορμονών που συμβαίνει κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η ωορρηξία μετά την εμμηνόπαυση αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης εγκυμοσύνης, αλλά δεν είναι απόλυτα αδύνατο.
Εάν βρίσκεστε σε εμμηνόπαυση και υπάρχει πιθανότητα να είστε έγκυος ή ανησυχείτε για την ωορρηξία, θα πρέπει να συμβουλευτείτε έναν γυναικολόγο. Ο γιατρός σας θα μπορέσει να αξιολογήσει την κατάστασή σας, να παράσχει πληροφορίες και να προτείνει τις κατάλληλες εξετάσεις για να διαπιστωθεί εάν υπάρχει ωορρηξία ή εάν υπάρχει άλλος λόγος για τα συμπτώματα που αντιμετωπίζετε.
Ορμόνες – Κολπικά υγρά & Εμμηνόπαυση
Κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης, οι ενδοκολπικές αλλαγές είναι συνηθισμένες λόγω της μείωσης των επιπέδων οιστρογόνων, τα οποία μειώνονται κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης. Αυτό οδηγεί σε ξηρότητα του κολπικού ιστού και μείωση της παραγωγής κολπικών υγρών. Ορισμένες γυναίκες μπορεί να αντιμετωπίσουν ξηρότητα και αίσθηση κολπικού ερεθισμού, που μπορεί να οδηγήσουν σε δυσκολία κατά τη σεξουαλική επαφή και πιθανή αύξηση της ευαισθησίας της περιοχής. Επιπλέον, η ξηρότητα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ερεθισμού, να μειώσει την προστατευτική λειτουργία του κολπικού ιστού, προκαλώντας πιθανές ενοχλήσεις και επίσης να αυξηθεί ο κίνδυνος μολύνσεων.
Για να αντιμετωπιστεί η ξηρότητα και οι σχετικές ενοχλήσεις, ο γυναικολόγος μπορεί να συστήσει χρήση ενυδατικών και λιπαντικών προϊόντων που είναι σχεδιασμένα ειδικά για την ανακούφιση από τα συμπτώματα της ξηρότητας και τη βελτίωση της σεξουαλικής επαφής.
Αντιμετώπιση & Διατροφή
Η αντιμετώπιση της εμμηνόπαυσης μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους, ανάλογα με τα συμπτώματα που αντιμετωπίζει η κάθε γυναίκα. Δεδομένου ότι τα περισσότερα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης σχετίζονται με πτώση των επιπέδων οιστρογόνων στο αίμα, συχνά να συνιστάται θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης.
- Βραχυπρόθεσμα, θα ανακουφίσει τις εξάψεις και την εφίδρωση, τη δυσφορία του ορμονικού συστήματος, τις συναισθηματικές αλλαγές και τις αλλαγές σεξουαλικής διάθεσης.
- Μακροπρόθεσμα, μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και οστεοπόρωσης.
Η διατροφή μπορεί να παίξει έναν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης. Αν και δεν υπάρχει μια μοναδική διατροφική συνταγή που να ταιριάζει σε όλες τις γυναίκες, υπάρχουν ορισμένες συστάσεις που μπορεί να βοηθήσουν:
- Κατανάλωση υγιεινών τροφίμων: Ποικιλία υγιεινών συνδυασμών τροφών όπως φρούτα, λαχανικά, ολικά δημητριακά, πρωτεϊνούχες τροφές (όπως τυροκομικά, ψάρια, φασόλια, φιστίκια) και υγιεινά λιπαρά (όπως ελαιόλαδο και αβοκάντο).
- Φυτικά οιστρογόνα: Ορισμένα φυτά περιέχουν φυτικές ενώσεις που μπορούν να βοηθήσουν να ανακουφίσουν τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης. Παράδειγμα η σόγια, το κόκκινο τριφύλλι και ο λιναρόσπορος.
- Αποφυγή γλυκών και επεξεργασμένων τροφών: η ζάχαρη, οι υδατάνθρακες μπορεί να αυξήσουν την υπερβολική παραγωγή ινσουλίνης και να επιδεινώσουν τις εξάψεις.
- Αποφυγή της καφεΐνης και του αλκοόλ: συστήνονται μέτριες ποσότητες καφεΐνης και αλκοόλ, καθώς μπορεί να επηρεάσουν τη διαδικασία του ύπνου και να προκαλέσουν εφίδρωση αλλά και ταχυπαλμίες.
Επιπλέον, είναι σημαντικό να έχετε έναν υγιεινό τρόπο ζωής γενικά, με αρκετή άσκηση, αρκετό ύπνο και διάφορες τεχνικές χαλάρωσης.
Ο γυναικολόγος σας μπορεί να σας συμβουλεύσει επίσης σχετικά με άλλες εναλλακτικές θεραπείες. Είναι πάντα σημαντικό να συνεργαστείτε με ειδικούς προκειμένου να βρείτε την καλύτερη προσέγγιση για εσάς.
Μετά την εμμηνόπαυση τι;
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω εμμηνόπαυση ή κλιμακτήριος, αφορά μια φυσιολογική διαδικασία κατά την οποία η γυναίκα σταδιακά σταματά να έχει την περίοδό της και δεν μπορεί πλέον να αποκτήσει παιδιά.
Ωστόσο, μετά την εμμηνόπαυση, η ζωή συνεχίζεται. Οι γυναίκες μπορούν να απολαμβάνουν μια υγιή και ενεργή ζωή. Η εμμηνόπαυση συχνά ανοίγει τον δρόμο για νέες ευκαιρίες και εμπειρίες. Οι γυναίκες μπορούν να επωφεληθούν από την ελευθερία της έμμηνου ρήσεως αλλά και της αναπαραγωγής και να εστιάσουν περισσότερο στην επαγγελματική και προσωπική ανέλιξη, τις ενδιαφέρουσες δραστηριότητες, την υγεία και την ευεξία.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η εμμηνόπαυση είναι μια φυσιολογική διαδικασία στη ζωή μιας γυναίκας, και πολλές γυναίκες αναπτύσσουν μια θετική προσέγγιση σε αυτήν τη νέα φάση της ζωής τους. Εάν αντιμετωπίζετε δυσάρεστα συμπτώματα ή ανησυχίες, θα ήταν καλό να συμβουλευτείτε έναν γυναικολόγο ή άλλον ειδικό για να λάβετε συμβουλές και υποστήριξη.
Οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν κείμενο έχουν καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως ιατρικές συμβουλές. Αποκλειστικός υπεύθυνος για την ορθή και ολοκληρωμένη ενημέρωση, διάγνωση και πιθανή θεραπεία σε οποιοδήποτε θέμα υγείας αντιμετωπίζετε, είναι ο εξειδικευμένος πάροχος υγείας σας, στον οποίο θα πρέπει να απευθύνεστε σε κάθε περίπτωση.
