Το Helicobacter pylori (H. pylori), γνωστό και ως ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, είναι ένα βακτήριο σπειροειδούς σχήματος που κατοικεί στο στομάχι πολλών ανθρώπων. Είναι γνωστό για τον ρόλο του στην πρόκληση στομαχικών προβλημάτων όπως η γαστρίτιδα και τα έλκη, καθώς και σε πιο σπάνιες περιπτώσεις καρκίνο του στομάχου. Η παρουσία του ελικοβακτηριδίου συνδέεται συχνά με παθήσεις του γαστρεντερικού συστήματος και η αντιμετώπισή του μπορεί να απαιτήσει αντιβιοτική θεραπεία, η οποία συνήθως περιλαμβάνει τη χορήγηση πολλαπλών αντιβιοτικών και αναστολέα αντλίας πρωτονίων.
Συμπτώματα
Η λοίμωξη από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα και συχνά παραμένει αφανής, με αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι να μην γνωρίζουν καν ότι το έχουν. Ωστόσο, ορισμένα άτομα εμφανίζουν τα ακόλουθα συμπτώματα:
- Δυσπεψία: αίσθημα πόνου ή δυσφορίας στο στομάχι μετά το φαγητό.
- Έλκη στο στομάχι ή στο δωδεκαδάκτυλο: σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, η λοίμωξη μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη έλκων, προκαλώντας έντονο άλγος.
- Αιματολογικές διαταραχές: η λοίμωξη μπορεί να συνδέεται με αναιμία και άλλες διαταραχές λόγω της ενδεχόμενης αιμορραγίας από έλκη.
- Κακή αναπνοή
- Έμετος
- Απώλεια όρεξης
- Φούσκωμα
- Κόπωση
- Μαύρα κόπρανα: σε περίπτωση παρουσίας αυτού του συμπτώματος, συνιστάται άμεση ιατρική βοήθεια.
Από τι προκαλείται;
Το Helicobacter pylori μεταδίδεται κυρίως μέσω της κατανάλωσης μολυσμένων τροφίμων ή νερού και μέσω της επαφής με τον εμετό ή τα κόπρανα. Οι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την εκδήλωση του βακτηρίου περιλαμβάνουν:
- Μετάδοση από άτομο σε άτομο.
- Κακή υγιεινή.
- Λανθασμένη διαχείριση τροφίμων.
- Ανοσοκαταστολή: Οι άνθρωποι με ανοσοκαταστολή είναι πιο ευάλωτοι σε λοιμώξεις.
- Κατανάλωση φαρμάκων: Η μακροχρόνια χρήση ασπιρίνης ή μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα της λοίμωξης.
- Γενετικοί παράγοντες: Το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του στομάχου μπορεί να σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης.
Οι ακόλουθοι ασθενείς πρέπει να εξεταστούν για την παρουσία του H. pylori:
- Άτομα με ενεργό πεπτικό έλκος, ιστορικό πεπτικού έλκους, λέμφωμα χαμηλού βαθμού που σχετίζεται με το γαστρικό βλεννογόνο (MALT) ή ιστορικό ενδοσκοπικής αφαίρεσης πρώιμου γαστρικού καρκίνου.
- Άτομα με χρόνια δυσπεπτικά ενοχλήματα.
- Άτομα που λαμβάνουν μακροχρόνια χαμηλή δόση ασπιρίνης.
- Άτομα που λαμβάνουν μακροχρόνια αντιφλεγμονώδη φάρμακα που δεν είναι στεροειδή.
- Άτομα με ανεξήγητη σιδηροπενική αναιμία.
- Ενήλικες με ιδιοπαθή θρομβοκυτταροπενική πορφύρα.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία που να υποστηρίζουν την τακτική δοκιμή και θεραπεία του Helicobacter pylori σε ασυμπτωματικά άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του στομάχου. Ωστόσο, η θεραπεία συνιστάται σε άτομα με συμπτώματα ή σε εκείνα με αυξημένο κίνδυνο για στομαχικά έλκη ή καρκίνο, καθώς και σε όσους έχουν διαγνωστεί με πεπτικό έλκος ή έχουν υποστεί ενδοσκοπική αφαίρεση πρώιμου γαστρικού καρκίνου.
Διάγνωση
Η διάγνωση της λοίμωξης από Helicobacter pylori συνήθως γίνεται μέσω διαφόρων εξετάσεων, συμπεριλαμβανομένων:
- Δοκιμή της αναπνοής: Αυτή η μη επεμβατική δοκιμή μετρά την παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα που προκύπτει όταν το H. pylori διασπά την ουρία.
- Δοκιμή αντιγόνου στα κόπρανα: Ένα δείγμα κοπράνων εξετάζεται για την παρουσία του αντιγόνου H. pylori, χρήσιμη για την ανίχνευση της τρέχουσας λοίμωξης.
- Δοκιμή του αντισώματος IgG: Αυτή η ανοσολογική εξέταση ανιχνεύει την παρουσία αντισωμάτων κατά του βακτηρίου στο αίμα, αν και δεν είναι πάντα δείκτης ενεργής λοίμωξης.
- Γαστροσκόπηση: Η ενδοσκόπηση επιτρέπει την άμεση εξέταση του εσωτερικού τοιχώματος του στομάχου και του εντέρου και μπορεί να ληφθούν δείγματα για βιοψία για ιστολογική εξέταση.
- Ταχεία δοκιμασία ουρεάσης: Πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια της γαστροσκόπησης και είναι ακριβής για την ανίχνευση του H. pylori στον ιστό του στομάχου.
Η επιλογή της κατάλληλης εξέτασης εξαρτάται από τα συμπτώματα του ασθενούς και σε ορισμένες περιπτώσεις, η διάγνωση μπορεί να απαιτεί την εφαρμογή περισσότερων από μίας δοκιμών.
Θεραπεία
Η θεραπεία της λοίμωξης από το Helicobacter pylori συνήθως περιλαμβάνει έναν συνδυασμό 2 ή 3 αντιβιοτικών και ενός φαρμάκου καταστολής του γαστρικού οξέος για 10-14 ημέρες, με την επιλογή των αντιβιοτικών να εξαρτάται από την τοπική αντοχή του βακτηρίου. Επίσης, μπορεί να προστεθεί προβιοτικό για την πρόληψη της διάρροιας που συνήθως σχετίζεται με τη λήψη αντιβιοτικών, με την απόφαση για τη χρήση τους να λαμβάνεται από τον θεράποντα ιατρό.
Είναι σημαντικό να αναφέρονται άμεσα τυχόν παρενέργειες της θεραπείας, όπως ναυτία, φουσκώματα, έμετος ή διάρροια, στον γαστρεντερολόγο για πιθανή προσαρμογή της θεραπείας. Η διακοπή της θεραπείας νωρίτερα μπορεί να επιτρέψει στο βακτήριο να επιβιώσει και να επανέλθει, γι’ αυτό η φαρμακευτική αγωγή πρέπει να λαμβάνεται πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού.
Εάν η πρώτη θεραπεία αποτύχει, ο ιατρός μπορεί να συστήσει μια διαφορετική θεραπεία με άλλα αντιβιοτικά ή και με άλλη διάρκεια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπιση επιπλοκών της λοίμωξης από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, όπως έλκη στομάχου ή καρκίνος του στομάχου.
Έλκος Στομάχου & Καρκίνος Στομάχου – Ομοιότητες & Διαφορές
Το έλκος στομάχου και ο καρκίνος στομάχου είναι και οι δύο σοβαρές καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν παρόμοια συμπτώματα, όπως πόνο στο στομάχι, ναυτία και εμετό. Ωστόσο, υπάρχουν και κάποιες βασικές διαφορές μεταξύ των δύο ασθενειών.
Αιτίες:
Έλκος στομάχου: Προκαλείται από την διάβρωση της επένδυσης του στομάχου από οξέα ή πεπτικά ένζυμα, συχνά οφείλεται σε λοίμωξη από το βακτήριο H. pylori ή από τη λήψη ΜΣΑΦ, όπως η ασπιρίνη, και μπορεί επίσης να συνδέεται με το στρες και την κατανάλωση αλκοόλ.
Καρκίνος στομάχου: Συμβαίνει εξαιτίας ανώμαλης ανάπτυξης κυττάρων στο στομάχι, με παράγοντες κινδύνου όπως λοίμωξη από H. pylori, κάπνισμα, κακή διατροφή και οικογενειακό ιστορικό.
Συμπτώματα:
Έλκος στομάχου: πόνος στο άνω μέρος της κοιλιάς, καούρα, ναυτία, εμετός, απώλεια όρεξης και απώλεια βάρους. Ο πόνος μπορεί να είναι οξύς ή καυστικός και μπορεί να χειροτερεύει με άδειο στομάχι ή μετά την κατανάλωση φαγητού.
Καρκίνος στομάχου: άλγος στο άνω μέρος της κοιλιάς, καούρα, ναυτία, εμετός, απώλεια όρεξης, αίσθημα πληρότητας μετά από μικρά γεύματα, δυσκολία στην κατάποση, αίμα στα κόπρανα ή μαύρα κόπρανα, καθώς και ανεξήγητη απώλεια βάρους και αδυναμία.
Διάγνωση:
Έλκος στομάχου: γαστροσκόπηση και εξετάσεις αίματος ή αναπνοής για τον εντοπισμό του H. pylori.
Καρκίνος στομάχου: γαστροσκόπηση, βιοψία, απεικονιστικές εξετάσεις, όπως αξονική τομογραφία (CT scan), για να βρούμε το στάδιο της νόσου, καθώς και ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα για την αξιολόγηση της επέκτασης της νόσου.
Θεραπεία:
Έλκος στομάχου: Η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει αντιβιοτικά για την εξάλειψη του H. pylori, φάρμακα για τη μείωση της παραγωγής οξέος και αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η αποφυγή καυτερών φαγητών, αλκοόλ και καπνίσματος.
Καρκίνος στομάχου: Η θεραπεία εξαρτάται από το στάδιο της νόσου και μπορεί να περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση, χημειοθεραπεία, ακτινοβολία ή και στοχευμένη θεραπεία, η οποία επικεντρώνεται σε συγκεκριμένους μοριακούς στόχους των καρκινικών κυττάρων.
Είναι σημαντικό να γίνεται ορθή διάγνωση και να ενημερώνεται ο ασθενής για τους κινδύνους και τα οφέλη της θεραπείας από τον θεράποντα ιατρό. Επίσης, η εξατομικευμένη θεραπεία του ασθενούς είναι κρίσιμη για την άμεση υποχώρηση της νόσου όσο πιο πρώιμα γίνεται.
Οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν κείμενο έχουν καθαρά ενημερωτικό σκοπό και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως ιατρικές συμβουλές. Ο εξειδικευμένος πάροχος υγείας σας είναι ο αποκλειστικός υπεύθυνος για την ορθή και ολοκληρωμένη ενημέρωση, διάγνωση και πιθανή θεραπεία σε οποιοδήποτε θέμα υγείας αντιμετωπίζετε και στον οποίο θα πρέπει να απευθύνεστε σε κάθε περίπτωση.
