Η ακμή είναι μια φλεγμονώδης δερματική πάθηση που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση μαύρων και λευκών στιγμάτων, σπυριών και φλυκταινών. Εμφανίζεται συνήθως στην εφηβεία ή και στην προσχολική ηλικία, αλλά μπορεί να παρουσιαστεί και σε ενήλικες.
Αίτια που προκαλούν ακμή
Τα ακριβή αίτια της ακμής δεν είναι πλήρως κατανοητά, αλλά πιστεύεται ότι οφείλονται σε συνδυασμό παραγόντων, όπως:
- Ορμονικές αλλαγές: Οι ορμόνες, ειδικά τα ανδρογόνα, παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της ακμής. Οι ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά την εφηβεία, όπως η αύξηση των επιπέδων των ανδρογόνων, είναι ένας από τους κύριους παράγοντες που προκαλούν ακμή.
- Υπερβολική παραγωγή σμήγματος: Οι σμηγματογόνοι αδένες παράγουν σμήγμα, το οποίο είναι ένα φυσικό λιπαρό που βοηθά στην προστασία του δέρματος. Ωστόσο, η υπερβολική παραγωγή σμήγματος μπορεί να οδηγήσει στη συσσώρευση σμήγματος και κερατινικών κυττάρων στους πόρους του δέρματος, γεγονός που μπορεί να εμφανίσει ακμή.
- Βακτήρια: Το βακτήριο Propionibacterium acnes (P. acnes) είναι ένα φυσιολογικό βακτήριο του δέρματος. Ωστόσο, σε άτομα με ακμή, το P. acnes μπορεί να πολλαπλασιαστεί και να επιφέρει φλεγμονή.
- Γενετική: Η ακμή έχει κάποια γενετική προδιάθεση και στη περίπτωση κληρονομικότητας από γονείς είναι πιο πιθανό να εκδηλωθεί.
Επίσης υπάρχουν επιπλέον παράγοντες που επηρεάζουν την ακμή, όπως οι κλιματικοί παράγοντες και η χρήση ορισμένων φαρμάκων.
Μύθοι σχετικά με την ακμή
Υπάρχουν μύθοι που σχετίζονται με την ακμή, όπως:
- ότι αφορά μόνο τους εφήβους
- ανακρίβειες σχετικά με τη μεταδοτικότητά της
- τη σύνδεσή της με την κακή υγιεινή του ατόμου
- την έντονη εμφάνισή της εξαιτίας της απουσίας σεξ
- την επιδείνωσή της λόγω κακής διατροφής
- αναφορικά με το άγχος
Φυσικά δεν υπάρχει επιστημονική απόδειξη για τα παραπάνω!
Τύποι ακμής
Η ακμή μπορεί να κατηγοριοποιηθεί σε τρεις βαθμίδες βαρύτητας:
- Φαγεσωρική ακμή (ήπια ακμή): Αποτελείται από σπυράκια και μαύρα στίγματα και συνήθως δεν προκαλεί ουλές.
- Βλατιδώδης/Βλατιδοφλυκταινώδης ακμή (μέτρια ακμή): Περιλαμβάνει πιο ενοχλητικά σπυράκια και φλεγμονώδεις περιοχές που μπορεί να οδηγήσουν σε ουλές κατά την επούλωσή τους.
- Οζιδιοκυστική ακμή (σοβαρή ακμή): Είναι η πιο σοβαρή μορφή ακμής, με μεγάλες κυστικές μάζες και σημαντικές φλεγμονές. Αυτή η μορφή ακμής μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμες ουλές.
Η έντονη φλεγμονή συνήθως συνδέεται με μεγαλύτερη πιθανότητα παραμονής ουλών στο δέρμα μετά την υποχώρηση των ενεργών βλαβών της ακμής. Αυτά τα μόνιμα σημάδια μπορεί να παραμείνουν στο δέρμα ακόμα και μετά την ίαση των ενεργών περιοχών της ακμής.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της ακμής μπορεί να ποικίλλουν από ήπια έως σοβαρά.
Τα ήπια συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Μαύρα στίγματα: τα οποία είναι μικρά, σκουρόχρωμα σημεία που εμφανίζονται στην επιφάνεια του δέρματος. Προκαλούνται από την συσσώρευση σμήγματος και κερατινικών κυττάρων στους πόρους του δέρματος.
- Λευκά στίγματα: δηλαδή μικρά, λευκά ή κίτρινα σημεία που εμφανίζονται επίσης στην επιφάνεια του δέρματος. Προέρχονται από την πλήρη απόφραξη των πόρων του δέρματος από σμήγμα και κερατινικά κύτταρα.
- Σπυράκια: μικρές, κόκκινες φουσκάλες που περιέχουν πύον και προκύπτουν από την φλεγμονή των πόρων του δέρματος.
Τα σοβαρότερα συμπτώματα αφορούν:
- Φλύκταινες: που είναι μεγαλύτερες από τα σπυράκια και περιέχουν περισσότερο πύον.
- Οζίδια: μεγάλα, επώδυνα εξογκώματα κάτω από το δέρμα.
- Κύστες: είναι φλεγμονές που μπορεί να επηρεάσουν τα βαθύτερα στρώματα του δέρματος.
Η ακμή μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος, αλλά είναι πιο συχνή στο πρόσωπο, το στήθος, την πλάτη και τους ώμους. Η πάθηση μπορεί να δημιουργήσει αισθητικό πρόβλημα και χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Θεραπεία
Η θεραπεία της ακμής συνήθως περιλαμβάνει διάφορες προσεγγίσεις ανάλογα με τον τύπο και το βαθμό σοβαρότητας της ακμής.
Ορισμένες από τις κύριες μεθόδους θεραπείας περιλαμβάνουν:
Φαρμακευτική Θεραπεία:
- Κρέμες ή gel με ενεργά συστατικά για τη μείωση της φλεγμονής και την αντιμετώπιση των σπυριών.
- Φάρμακα που μπορούν να ελέγξουν την παραγωγή σμήγματος.
- Αντιβιοτικά (σε μορφή κρέμας ή χάπια) για τη μείωση των βακτηριδίων στο δέρμα.
Εξωτερική Θεραπεία:
- Καθαρισμός του δέρματος με ήπια καθαριστικά και χρήση ειδικών προϊόντων για την ακμή.
- Χρήση κρεμών ή λοσιόν για τον έλεγχο του σμήγματος και τη μείωση της φλεγμονής.
Θεραπεία Δερματολόγου:
- Ορισμένοι δερματολόγοι επιλέγουν να κάνουν χρήση διαφόρων τεχνικών όπως χημικές απολεπίσεις ή διαδικασίες εκκαθάρισης για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της ακμής.
- Αλλαγές στον Τρόπο Ζωής: Υγιεινή διατροφή και αποφυγή τροφών που μπορούν να επιδεινώσουν την ακμή.
- Καλή υγιεινή του δέρματος και αποφυγή πειραγμένων περιοχών της ακμής.
Η επιλογή της θεραπείας εξαρτάται από τη σοβαρότητα της ακμής και την ανταπόκριση του δέρματος στην κάθε μέθοδο. Είναι σημαντικό το άτομο που πάσχει από ακμή να συμβουλευθεί έναν δερματολόγο ή ιατρό ώστε να επιλεχθεί η κατάλληλη θεραπεία που ταιριάζει στις ανάγκες του δέρματος.
Φυσικοί Τρόποι Αντιμετώπισης
Υπάρχουν φυσικοί τρόποι για την αντιμετώπιση της ακμής που μπορεί να βοηθήσουν στην ελαφρά ή τη μέτρια μορφή ακμής. Αν και δεν αντικαθιστούν την επαγγελματική ιατρική συμβουλή, μπορούν να προσφέρουν βοήθεια.
- Καθαρισμός του δέρματος: Ο καθαρισμός του δέρματος δύο φορές την ημέρα με ήπια καθαριστικά μπορεί να βοηθήσει να απομακρυνθούν τα υπερβολικά σμήγματα και οι επιφανειακοί ρύποι.
- Χρήση φυσικών προϊόντων: Ορισμένα φυτικά συστατικά όπως το εκχύλισμα τσαγιού, αλόη βέρα, το έλαιο τσαγιού ή το εκχύλισμα ροδιού έχουν αντιμικροβιακές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία της ακμής.
- Φυσικά αντιβακτηριδιακά ή αντιφλεγμονώδη συστατικά: Ορισμένα φυσικά συστατικά όπως το μέλι, το μήλο ή το κατεψυγμένο γάλα περιέχουν ιδιότητες που μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της ακμής.
- Διατροφή: Η υγιεινή διατροφή, πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της φλεγμονής και στη βελτίωση της υγείας του δέρματος.
- Αποφυγή ερεθιστικών ουσιών: Αποφυγή χρήσης προϊόντων που μπορεί να ερεθίσουν το δέρμα όπως λιπαρά καλλυντικά ή προϊόντα με έντονα αρώματα.
Οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν κείμενο έχουν καθαρά ενημερωτικό σκοπό και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως ιατρικές συμβουλές. Ο εξειδικευμένος πάροχος υγείας σας είναι ο αποκλειστικός υπεύθυνος για την ορθή και ολοκληρωμένη ενημέρωση, διάγνωση και πιθανή θεραπεία σε οποιοδήποτε θέμα υγείας αντιμετωπίζετε και στον οποίο θα πρέπει να απευθύνεστε σε κάθε περίπτωση.
